Από τους παλιούς μας Κύκλους

Η   ΒΑΣΙΛΙΣΣΑ ΤΩΝ  ΑΡΕΤΩΝ

Ελεημοσύνη, είναι η πρόθυμη και «από των καρδιών ημών» μετάδοση των αγαθών μας, οποιασδήποτε φύσε­ως, στον πλησίον μας που τα στερείται και που τα έχει ανάγκη. Η ελεημοσύνη δηλ. δεν περιορίζεται σ' ένα ά­καρπο αίσθημα συμπάθειας, χωρίς έμπρακτη εκδήλωση. Κι αυτή πάλι, η πρακτική άσκηση της ελεημοσύνης έχει ποικιλία μορφών και εκφράσεων, ανάλογα με τις υπάρ­χουσες ανάγκες και την ποιότητα της αγάπης του ελεήμονος.

Μέγιστης αξίας αρετή η ελεημοσύνη. Γιατί προϋποθέτει ένα αποθεματι­κό ανθρωπιάς, καλοσύνης, γενναιότητας. Γιατί την συνι­στούν πολλές αρετές, όπως:

· Η ευγνωμοσύνη προς τον Θεό. Εκείνος πρώτος μας ελέησε πλούσια, παραδίδοντας σε θάνατο σταυρικό αυ­τόν τον μονογενή Υιό Του, τον Αγαπητό. Και συνεχίζει να μας ευεργετεί αδιαλείπτως, είτε το αξίζομε, είτε όχι. Η καρδιά που το νοιώθει αυτό κινείται εύ­κολα σε συμπάθεια και ευεργετική διάθεση προς τον πλησίον.

·  Η αγάπη, με τις δυο διαστάσεις της, προς τον Θεό και προς τους  αδελφούς. Ο Κύριος δηλώνει καθαρά: «Εφ' όσον εποιήσατε ενί τούτων των αδελφών μου των ελαχί­στων, εμοί εποιήσατε» (Ματθ. κε' 40). «Γι’ αυτό, όταν ο φτωχός σου απλώνει το χέρι, συ βλέπε τον Χριστό όστις σου προτείνει το κλειδί του Παραδείσου» παρατηρεί ο Ν. Θεοτόκης.  

·  Η  δικαιοσύνη.  Διαχειριστές των δωρεών του Θεού, πνευματικών και υλικών, είμαστε όλοι. Η καλή διαχείριση είναι δικαιοσύνης έργο.  Γι’ αυτό, κι όταν κάποτε βρεθούμε μπροστά στο παγ­κόσμιο Δικαστήριο, η ελεημοσύνη θα πει την τελευταία λέξη, για την αιώνια ευτυχία και σωτηρία μας.

· Η ελεημοσύνη μας κάνει όμοιους με τον Θεό. Ο Γρηγόριος ο Θεολόγος προτρέπει: ας μιμηθούμε τον Θεό πού «βρέχει επί δικαίους και αμαρτω­λούς, ανατέλλει δε πάσιν ομοίως τον ήλιον» και δείχνει «τον πλούτον της Εαυτού χρηστότητας» με όλες Αυτού τις ενέργειες. Και απευθυνόμενος στον καθένα, προσθέτει επιγραμματικά: «γενού θεός, τον έλεον Θεού μιμησάμενος».

·  Η ελεημοσύνη θεραπεύει την προσκόλληση στα υλικά αγαθά. Η πλεονεξία, κατά τον Συμεών, τον Νέο Θεολόγο, είναι στοιχείο δαιμονικό. Και για να μας απαλλάξει από την καταδίκη της απληστίας σε αγαθά, που παράνομα κατακρατούμε, λέει ο άγιος, νομοθετεί ο Θεός την ελεημοσύνη «ημάς ελεών, ουχί τα ημέτερα θέλων λαβείν».

·  Οι ελεήμονες επιτελούν έργο κοινωνικό. Μέσα από τα τείχη του εγωκεντρισμού δεν μπορεί να είσαι κοινωνικός. Ενώ ο ατομιστής κινείται στην επικράτεια των προσωπικών του μόνον αναγκών και επιθυμιών, η ελεη­μοσύνη σπάει το φράγμα και ξεχύνεται σαν άλλος ποτα­μός να αρδεύσει το κοινωνικό περιβάλλον.

Ο ι. Χρυσόστομος επισημαίνει την προσοχή μας, να δίνομε «ως δει δούναι».«Ου γαρ τω μέτρω των διδομένων η ελεημοσύνη κρίνεται, αλλά τη δαψιλεία της γνώ­μης». Να δίνομε λοιπόν:

·  Με ιλαρότητα. «Ιλαρόν δε εστί το μη ως οικεία λογίζεσθαι ταύτα (τα υλικά αγαθά)... και αφθόνως και μετά χαράς και μεγαλοψύχως σκορπίζειν» ερμηνεύει ο Συμεών ο Νέος Θεο­λόγος.

·  «Ως και εγώ σε ηλέησα». Το μέτρο για το πως πρέπει να γίνεται η ελεημοσύ­νη μας το δίνει ο Κύριος. Να ελεούμε με απλοχε­ριά, με γενναιοδωρία. Να ελεούμε και όταν δεν είναι συμπαθής ο έχων ανάγκη και όταν δεν είναι ευγνώμων και όταν παρουσιάζεται απαιτητικός.

·  Το «κατά δύναμιν ελεείν». Στο Ευαγγέλιο της Κρίσεως δεν απαιτεί ο Κύριος οι πιστοί να είχαν ενεργήσει να βγουν από τις φυλακές οι φυλακισμένοι ή με μια θαυματουργό πίστη να είχαν γιατρέψει τους ασθενείς. Ένα ενδιαφέρον, μια επίσκεψη ζητάει.

·  Με γνησιότητα και ειλικρίνεια, προθέσεων και δια­θέσεων. Χωρίς ιδιοτέλεια, σκο­πιμότητα, σκεπτικισμό, εξαναγκασμό. Χωρίς υπολογισμούς και κίνητρα επιδείξεως.

·  Με ευγένεια, διακριτικότητα, σεμνότητα. Εκείνοι που δίνουν με ά­σχημο τρόπο προκαλούν «αφόρητο χειμώνα», κατά τον άγιο  Ισίδωρο Πηλουσιώτη, στις ψυχές των πτωχών.    Κυριακή 21 Μαρτίου 2010