Από το Συναξάρι του κύκλου μας (24/02)

Τη ιστ΄ Φεβρουαρίου μνήμη του αγίου ΦΛΑΒΙΑΝΟΥ

Αρχιεπισκόπου Κωνσταντινουπόλεως.

Ὁ Ἅγιος Φλαβιανός, ἦταν Πρεσβύτερος τῆς Ἀρχιεπισκοπῆς Κωνσταντινουπόλεως καὶ σκευοφύλακας τοῦ ναοῦ τῆς Ἁγίας Σοφίας.

Γνωστὸς γιὰ τὶς ἀρετὲς καὶ τὰ πνευματικά του χαρίσματα, διαδέχθηκε τὸν Ἅγιο Πρόκλο († 20 Νοεμβρίου 446) στὸν ἀρχιεπισκοπικὸ θρόνο τῆς Κωνσταντινουπόλεως τὸ ἔτος 447 μ.Χ. Ἡ πατριαρχία του συνέπεσε μὲ τὸ σάλο, τὸν ὁποῖο εἶχαν ἐγείρει στὴν Ἐκκλησία οἱ αἱρέσεις τοῦ Νεστορίου καὶ τοῦ Εὐτυχοῦς.

Ὁ Νεστόριος εἶχε καταδικασθεῖ ἀπὸ τὴν Γ’ Οἰκουμενικὴ Σύνοδο ποὺ συνῆλθε στὴν Ἔφεσο, ἀλλὰ καὶ μετὰ ἀπὸ αὐτὸ δὲν εἶχαν λείψει οἱ συνήγοροι τοῦ αἱρεσιάρχου. Τὰ πάθη μεγάλωσαν, ὅταν στὴν αἵρεση τοῦ Νεστορίου προστέθηκε ἡ αἱρετικὴ διδασκαλία τοῦ Εὐτυχοῦς, ὁ ὁποῖος δίδασκε ὅτι ὁ Χριστὸς δὲν εἶχε παρὰ μόνο μία φύση, τὴ Θεία, ἡ ὁποία ἀπορρόφησε ἐντελῶς τὴν ἀνθρώπινη. Μία τέτοια διδασκαλία θεωροῦσε τὴν θεότητα παθητή.

Ὁ Ἅγιος Φλαβιανὸς καταδίκασε τὴν πλάνη αὐτὴ διὰ τῆς συγκλήσεως τοπικῆς Συνόδου τὸ ἔτος 448 μ.Χ. Στὴ Σύνοδο ὁ αἱρετικὸς Εὐτυχὴς ἔδειξε μετριόφρονα διαγωγή, ἀρνήθηκε ὅμως νὰ ἀναθεματίσει τὰ προηγούμενα φρονήματά του. Ἡ σύνοδος ἔπαυσε αὐτὸν ἀπὸ τὸ ἀξίωμα τοῦ ἡγουμένου μοναστηρίου, τὸν καθαίρεσε ἀπὸ Πρεσβύτερο καὶ τὸν ἀφόρισε. Ὁ Εὐτυχὴς μετὰ τὸ τέλος τῆς Συνόδου ἔκανε ἔκκληση πρὸς τὸν Πάπα Ρώμης Λέοντα Α’ (440 – 461 μ.Χ.) καὶ τὸν Ἀλεξανδρείας Διόσκορο, ποὺ ὑποστήριζε τοὺς αἱρετικούς.

Ὁ αὐτοκράτορας Θεοδόσιος Β’ ὁ Μικρὸς (408 – 450 μ.Χ.), πεισθεὶς ἀπὸ τοὺς ὑποστηρικτὲς τοῦ αἱρετικοῦ Εὐτυχοῦς, συνεκάλεσε στὴν Ἔφεσο Σύνοδο, τὸ ἔτος 449 μ.Χ. Πρόεδρος ὁρίσθηκε ὁ Πατριάρχης Ἀλεξανδρείας Διόσκορος.

Ὁ Ἅγιος Φλαβιανὸς λόγω τῆς ἐμμονῆς του στὴ διδασκαλία τῆς Γ’ Οἰκουμενικῆς Συνόδου καταδιώχθηκε ἀπὸ τὸν αἱρετικὸ Διόσκορο καὶ τοὺς ὀπαδούς του. Ὁ Ἅγιος ἀποπειράθηκε νὰ καταφύγει κάτω ἀπὸ τὴν Ἁγία Τράπεζα ὡς σὲ ἄσυλο, χωρὶς ὅμως νὰ τὸ κατορθώσει αὐτό. Τὸν κτύπησαν καὶ τὸν ἔσυραν ἔξω ἀπὸ τὸ ναό, τὸν καθαίρεσαν καὶ τὸν ἐξόρισαν στὴν Ἔφεσο, ὅπου καὶ πέθανε λίγο ἀργότερα. Τὰ ἔκτροπα δὲν ἀναφέρονται ἀπὸ περισωθέντα πρακτικὰ τῆς Συνόδου, ἀλλὰ εἶναι γνωστὰ ἀπὸ μαρτυρίες γενόμενες στὴν Δ’ Οἰκουμενικὴ Σύνοδο.

Τὸ ἱερὸ λείψανο τοῦ Ἁγίου μετακομίσθηκε μετὰ δύο χρόνια, τὸ 451 μ.Χ., στὴν Κωνσταντινούπολη ἀπὸ τὴν Πουλχερία, ἀδελφὴ τοῦ Θεοδοσίου τοῦ Μικροῦ καὶ κατατέθηκε στὸ ναὸ τῶν Ἁγίων Ἀποστόλων.

ΘΕΜΑ ΤΟΥ ΚΥΚΛΟΥ (10/02) ΣΤ'

6. Φωτεινά σήματα στο δρόμο μας.

Ο δρόμος της συγχωρητικότητας φωτίζεται πρώτα από το ίδιο το παράδειγμα του Κυρίου μας. Λίγα και μετρημένα είναι τα λόγια του Κυρίου, που σαν άλλα πολύτιμα μαργαριτάρια άφησε να ακουστούν από το ύψος του Σταυρού Του· κι ανάμεσα τους δεσπόζει η θαυμάσια ικεσία: «Πάτερ άφες αυτοίς- ου γαρ οίδασι τί ποιούσι» (Λουκ. κγ' 34).

Αλλά για να μη νομισθεί, ότι η ανεξικακία και η αγάπη στους εχθρούς είναι κορυφή προσιτή μόνον στα μέτρα ενός Θεού, έχομε ένα πλήθος φωτεινά παραδεί­γματα από την Αγ. Γραφή, την Εκκλησιαστική Ιστορία, τα μαρτυρολόγια της Εκκλησίας μας, ακόμη και από την καθημε­ρινότητα...

Ας περιορισθούμε στην επιγραμματική αναφορά σε ελάχιστες μόνον μορφές, αντιπροσωπευτικές:

Ιωσήφ, ο «πάγκαλος» και άκακος νέος, που ο αδελφικός φθόνος τον έριξε στη μεγάλη περιπέτεια της εξορίας, με όλους τους δελεαστικούς πειρασμούς της. Όταν, αντιβασιλέας πια της Αιγύπτου, συνάντησε τους αδελφούς του, που φοβισμένοι και τρέμοντας τον πλησιάζουν, ο μεγαλόψυχος αδελφός τους ενθαρρύνει: «Μη φοβείσθε, του γαρ Θεού ειμί εγώ... εγώ διαθρέψω υμάς και τους οικείους υμών και παρεκάλεσεν αυτούς και ελάλησεν αυτών εις την καρδίαν»! (Γεν. ν' 19-21).

Παρατρέχομε πολλούς άλλους της Π. Διαθήκης, Μωυσή, Δαβίδ κ.λ.π. κι ερχόμαστε στον πρωτομάρτυρα Στέφανο. Εμπνευσμένος από το παράδειγμα του Κυρίου, αιμόφυρ­τος, πριν γείρει για πάντα στη γη, αφήνει δεητική κραυ­γή γι' αυτούς, που με μανία τον λιθοβολούν: «Κύριε, μη στήσης αυτοίς την αμαρτίαν ταύτην» (Πράξ. ζ' 60).

Από τις αμέτρητες παρόμοιες σελίδες των μαρτυρολογίων, στεκόμαστε στις 9 Φεβρουαρίου. Το ημερολόγιο σημειώνει Νικηφόρου μάρτυρος. Στη θέση του θα έγρα­φε: Σαπρικίου ιερομάρτυρος, αλλά... Ας δούμε πως και γιατί έγινε η εναλλαγή. Ο Σαπρίκιος ήταν ιερεύς και, όπως φαίνεται, είχε με το Νικηφόρο κάποια έχθρα, οπότε ξέσπασε ό διωγμός των Χριστιανών, επί Βαλεριανού. Ο Σαπρίκιος συνελήφθη, με θάρρος ομολόγησε την πίστη του και «πολλά βασανιζομένου» σημειώνει ο Συναξαριστής, οδηγούνταν στον τόπο του μαρτυρίου. Μόλις το έμαθε ο Νικηφόρος έσπευσε κοντά του και σ^’ όλη τη διάρκεια της διαδρομής τον ικέτευε να τον συγχωρήσει, πριν ο Δεσπότης τον καλέσει στους ουρανούς. Άδικα όμως. Ο Σαπρίκιος έμενε άκαμπτος. Δεν ήθελε να συμφιλιωθεί μαζί του. Τέλος, έφθασαν στον τόπο του μαρτυ­ρίου. Τι συνέβη τότε; Κάτι το φοβερό! Ο Σαπρίκιος μόλις αντίκρισε τον δήμιο δείλιασε. Τον κυρίευσε φόβος. Αρνείται τον Χριστό και θυσιάζει στα είδωλα!

Αντίθετα, ό Νικηφόρος γεμάτος τόλμη και παρρησία, ομολογεί αυθόρμητα την πίστη του και αποκεφαλίζεται επί τόπου. Η θεία Χάρις εγκατέλειψε τον μνησίκακο και όπλισε με ουράνια δύναμη τον ανεξίκακο Νικηφόρο, που πήρε τελικά το μαρτυρικό στεφάνι!

Στα κατοπινά χρόνια γνωστός είναι ο άγιος Διονύ­σιος, ως ο «άγιος της συγγνώμης». Έναν αδελφό αγαπημένο είχε, που ήταν μεγαλέμπορος και βοηθούσε οικονομικά το μοναστήρι, όπου ήταν ηγούμενος ο άγιος. Το άδικο μίσος των εχθρών του, όπλισε το χέρι του δολοφόνου, που κατάφυγε, μετά το έγκλημα, στο μονα­στήρι για να σωθεί απ’ το κυνηγητό της αστυνομίας. Πέφτει στα πόδια του ηγουμένου και ζητάει κάπου να τον κρύψει. Άναυδος μένει ο Άγιος όταν μαθαίνει ότι μπροστά του έχει το φονιά του αδελφού του. Σφίγγει την καρδιά του, παίρνει δύναμη απ' τον Παντοδύναμο και χωρίς δισταγμό φυγαδεύει το φονιά από μία κρυφή πόρτα του μοναστηριού. Όταν σε λίγο φθάνουν οι αστυνομικοί, τους οδηγεί προς άλλη κατεύθυνση...

Στην τελευταία προσευχή της αγίας Κυριακής διαβάζομε: «...και τώρα, Κύριε, Σε παρακαλώ να συγχωρήσεις τους δήμιους μου, που είναι έτοιμοι για τη σφαγή μου...».

Αυτά τα αξεπέραστα ρεκόρ κατέκτησαν όλα τα επώ­νυμα και ανώνυμα πλήθη των Αγίων και των Μαρτύρων. Σ' αυτές τις επιδόσεις καλούμαστε οι πιστοί.

Η στάση μας έναντι των «επηρεαζόντων και αδικούντων ημάς», δίνει το στίγμα της ποιότητας μας ως Χρι­στιανών. ο γνήσιος μαθητής του Κυρίου:

Αγαπά τους εχθρούς του,

Ευλογεί τους διώκτες του,

Ευεργετεί τους αντιπάλους του.

Με αυτές τις διαθέσεις και καταθέσεις, μπορούμε να προσερχόμαστε μετά παρρησίας στο «θρόνο της χάρι­τος» του Θεού και να ζητούμε έλεος και «εύκαιρον βοήθειαν».

ΕΠΟΜΕΝΗ ΣΥΝΑΝΤΗΣΗ ΚΥΡΙΑΚΗ 24/2/'13 ΩΡΑ 11:30

ΘΕΜΑ ΤΟΥ ΚΥΚΛΟΥ (10/02) Ε'

5. Απαραίτητη η συγχωρητικότητα στις αν­θρώπινες σχέσεις.

α) Κάθε συμβίωση και συνεργασία χρειάζεται κατανόηση, επιείκεια, ανεξικακία απέναντι αλλήλων. Θα ήταν απαράδεκτη ασυνέπεια να τα ζητάμε μόνον για τον εαυτό μας.

Οι σχέσεις μας με τους άλλους έχουν αλληλεξάρτηση και κυρίως έχουν αναφορά στον κοινό Πατέρα μας. Μου «οφείλει» o συνάνθρωπος μου, αλλά οφείλω κι εγώ σε άλλους και προπαντός οφείλω στον Θεό «μύρια τάλαντα». Το καθένα δεν είναι ξεχωριστό κεφάλαιο και «κλειστός» λογαριασμός.

Με τη σκέψη αυτή, ας καταστέλλομε στη γέννηση τους τις πρώτες αντιδράσεις, ποy πέφτουν σαν εύφλε­κτα υλικά στον πληγωμένο εγωισμό μας: μ' αδίκησε, με πρόσβαλε, με περιφρόνησε, με...

β) H μνησικακία είναι αγκάθι πού ματώνει την καρ­διά του ίδιου του μνησίκακου. Σκληραίνει τον άνθρωπο και δημιουργεί εχθρούς, ενώ η ανεξικακία μαλακώνει και την πιο σκληρή καρδιά και κάνει τους εχθρούς φίλους.

Βάλε μπροστά σου, συνιστά ό Νικ. Θεοτόκης, όλα τα κακά πού σωρεύει στην ψυχή σου η εκδικητική διάθεση: ταραχή, αγωνία, αϋπνία, έλεγχος συνειδήσεως και τέλος αποδοκιμασία του Θεού και αιώνια καταδίκη. Και από την άλλη, όλα τα καλά που προέρχονται από τη συγχωρητικότητα: ήσυχη συνείδηση, εσωτερική ειρήνη, χαρούμενη διάθεση, ευλογία Θεού, συγχώρηση αμαρτιών, αιώνια ζωή... Και τότε θα βρεις μόνος σου, ποιος ο συμφερότερος δρόμος. Δεν πλάστηκε η καρδιά μας, συνεχίζει ο άγιος πατήρ, για να φιλοξενεί το μίσος και την εκδίκηση. Πλά­στηκε για ν' αγαπά. Αν φυσιολογική κατάσταση ήταν το μίσος και η έχθρα, δεν θα βασάνιζαν τόσο πρώτα εκεί­νον, που τα κρατάει στην καρδιά του.

Επί τέλους, επιμένεις να... εκδικηθείς; Υπάρχει τρό­πος: Δυο φίλοι μάλωσαν και τότε ο ένας άρχισε να αραδιάζει ότι καλό του είχε κάνει ό άλλος. Και γιατί τα λες τώρα, πού μαλώσατε; απορούν οι τρίτοι. Μα, τότε, ήταν φίλος μου και έπρεπε να σεβαστώ την επιθυμία του. Τώρα δεν δεσμεύομαι και θέλω να... τον εκδικηθώ!!!

γ) Δεν είναι αδυναμία και δειλία, κάθε άλλο, αλλά δύναμις και μεγαλείο ψυχής να συγχωράς, να μιμείσαι δηλαδή τον Θεό.

«Οικτίρμων και ελεήμων» είναι από τους ωραιότε­ρους τίτλους, πού έχουν δοθεί στον Θεό. Κι εγώ, που τον αποκαλώ Πατέρα, πώς μπορώ να βαδίσω άλλον δρόμο;

Η συγγνώμη είναι η ευγενέστερη πράξη της ψυ­χής· και το να αγαπάς αυτόν, που δεν ανταποκρίνεται στην αγάπη σου, είναι θεϊκό.

-Και τι σπουδαίο έκανε για σένα ό Χριστός; ρωτούσε ένας δήμιος τον μάρτυρα, ενώ τον βασάνιζε.

-Μου έδωσε τη δύναμη να σε συγχωρώ, ήταν η μεγαλειώδης απάντηση.

δ) Συγχωρώ, δεν σημαίνει σβήνω το παρελθόν ή παθαίνω λησμοσύνη. Ούτε διαστρέφω την κρίσι μου και λέω το λάθος για σωστό. Η «οφειλή» παραμένει «οφειλή». Η στάση αλλάζει έναντι του οφειλέτου. Με πλήρη συναίσθηση της ζημιάς, που μου προξένησε ο άλλος, τον συγχωρώ, δεν μνησικακώ. Εδώ έγκειται το μεγαλείο της ανεξικακίας.

ε) Κι αν η γενναιοδωρία μας αποθρασύνει τον οφει­λέτη; Για μας ο Κύριος φέρθηκε ασυγκρίτως πιο γενναιό­δωρα, Αν στρέψομε το βλέμμα μας στον Εσταυρωμένο, τότε θα ντραπούμε γι' αυτή και για παρόμοιες μικρόψυ­χες σκέψεις και διαθέσεις.

Χαρακτηριστική η παρακάτω στιχομυθία ανάμεσα στον εξομολογούμενο και στον πνευματικό - π. Ιωήλ Γιαννακόπουλο.

-Μη μου πεις, πάτερ, να συμφιλιωθώ με τον αδελφό μου, αν πρώτος αυτός δεν μου ζητήσει συγγνώμη. Γιατί αυτός και μικρότερος είναι και φταίχτης.

-Ο Θεός είναι μεγαλύτερος παιδί μου ή εσύ;

-Φυσικά, ο Θεός.

-Ο Θεός έφταιξε στον άνθρωπο ή ο άνθρωπος -εσύ, εγώ- έφταιξε στο Θεό;

-Ο άνθρωπος, βέβαια.

-Και ποιος ήρθε πρώτος για συμφιλίωση, ο άνθρωπος πήγε στο Θεό ή ο Θεός ήρθε στον άνθρωπο;

-Ο Θεός ήρθε στον άνθρωπο.

-Εσύ, λοιπόν, τι νομίζεις πως πρέπει να κάνεις;

ε) Το απαιτεί το πραγματικό μας συμφέρον.

Για καμιά άλλη αδυναμία ο Κύριος δεν είναι τόσο κατηγορηματικός, όσο για την άρνηση μας να συγχωρού­με και μάλιστα «από των καρδιών ημών». Το ίδιο από­λυτα εκφράζονται όλοι οι άγιοι:

«Χιλιάδες καλά να κάνομε, αδελφοί και το αίμα μας να χύσομε, για την αγάπη του Χριστού, ανίσως έχομε έχθραν εις τους αδελφούς μας, εις την κόλαση πηγαίνομεν» βεβαιώνει ο Πατρο-Κοσμάς.

Και ο σοφός της Π. Διαθήκης συμβουλεύει: «Αφες αδίκημα τω πλησίον σου, και τότε δεηθέντος σου αι αμαρτίαι σου λυθήσονται... Μνήσθητι τα έσχατα και παύσαι εχθραίνων» (Σοφ. Σειρ. κη' 2,6). Συνεχίζεται