Από τους παλιούς μας Κύκλους (2008)

Η Μεγάλη Σαρακοστή στη ζωή μας

Με την παρακολούθηση των ακολουθιών, με τη νηστεία, ακόμα και με την προσευχή σε τακτά διαστήματα δεν εξαντλείται η όλη προσπάθεια στη διάρκεια της Μεγάλης Σαρακοστής. Ή μάλλον για να είναι όλα αυτά αποτελεσματικά και να έχουν νόημα, πρέπει να υποστηρίζονται και από αυτή την ίδια τη ζωή. Χρειάζεται δηλαδή ένας «τρόπος ζωής» πού να μην έρχεται σε αντίθεση με όλα αυτά και να μην οδηγεί σε μια «διασπασμένη» ύπαρξη. 

…………………….

Για την ορθόδοξη αντίληψη, το σπίτι και η οικογένεια αποτελούν την πρώτη και βασικότερη περιοχή της χριστιανικής ζωής ή της εφαρμογής των χριστιανικών αρχών στην καθημερινή ζωή. Το σπίτι, δηλαδή το στυλ και το πνεύμα της οικογενειακής ζωής και όχι το σχολείο, ακόμα ούτε και η Εκκλησία, είναι εκείνο που σχηματίζει μέσα μας τη θεμελιακή αντίληψη για τον κόσμο· που μορφοποιεί στο εσωτερικό μας το βασικό προσανατολισμό τον οποίο ίσως για αρκετό διάστημα δεν τον καταλαβαίνουμε, αλλά που τελικά θα γίνει ένας αποφασιστικός παράγοντος. Ο στάρετς Ζωσιμάς του Dοstοyevsky στους Αδελφούς Καραμαζώφ λέει: «εκείνος που μπορεί να έχει καλές αναμνήσεις από την παιδική του ηλικία είναι σωσμένος για όλη του τη ζωή». Το σημαντικό δε είναι ότι κάνει αυτή την παρατήρηση ύστερα από τη θύμηση της μητέρας του που τον είχε πάρει μαζί της στην Θεία Λειτουργία των Προηγιασμένων. Θυμάται την ομορφιά της ακολουθίας, τη μοναδική μελωδία του κατανυκτικού «κατευθυνθήτω η προσευχή μου ως θυμίαμα ενώπιόν σου...».

…………………….

Πρέπει κανείς να συνειδητοποιήσει ότι είναι αδύνατο να μοιράσουμε τη ζωή μας ανάμεσα στη «χαρμολύπη» της Μεγάλης Σαρακοστής και στο τελευταίο σήριαλ. Αυτά τα δυο βιώματα είναι ασυμβίβαστα και το ένα, σίγουρα, θα σκοτώσει το άλλο. Και είναι πολύ πιθανό, εκτός αν γίνεται μια έντονη προσπάθεια, ότι το τελευταίο σήριαλ έχει πολύ μεγαλύτερες ελπίδες σε βάρος της «χαρμολύπης» - παρά το αντίθετο. Μια πρώτη «συνήθεια» που προτείνεται είναι να μειωθεί δραστικά η παρακολούθηση του ραδιόφωνου και της τηλεόρασης στην περίοδο της Σαρακοστής. Δεν τολμούμε να ελπίζουμε ότι θα υπάρξει μία «γενική» νηστεία, αλλά μόνο η «ασκητική» η οποία, όπως ξέρουμε, σημαίνει, πρώτα απ' όλα αλλαγή τροφής και μείωσή της. Φυσικά τίποτε το κακό δεν υπάρχει, λόγου χάρη, στο να συνεχίσει κανείς να παρακολουθεί στο ραδιόφωνο και στην τηλεόραση ειδήσεις, εκλεκτές σειρές, ενδιαφέροντα και πνευματικά η διανοητικά εμπλουτισμένα προγράμματα. Εκείνο που πρέπει να σταματήσει στην διάρκεια της Σαρακοστής είναι η πλήρης «παράδοση» στην τηλεόραση - η μετατροπή δηλαδή του ανθρώπου σε «λάχανο» πάνω σε μια πολυθρόνα κολλημένο στην οθόνη που παθητικά δέχεται ότι βγαίνει απ' αυτή. Όταν ήμουνα παιδί (ήταν τότε η προηλεοπτική εποχή) η μητέρα μου συνήθιζε να κλειδώνει το πιάνο την πρώτη, την τέταρτη και την έβδομη εβδομάδα της Σαρακοστής. Αυτή η ανάμνηση είναι μέσα μου ζωηρότερη από τις μακρινές ακολουθίες της Σαρακοστής και ακόμα και σήμερα όταν παίζει το ραδιόφωνο αυτές τις μέρες με ταράζει σχεδόν όσο και μια βλαστήμια. Αναφέρω αυτή την προσωπική μου ανάμνηση μόνο σαν μια διευκρίνηση της επίδρασης που μπορούν να έχουν μερικές εξωτερικές ενέργειες στην ψυχή ενός παιδιού. Και αυτό που κρύβεται εδώ δεν είναι ένα απλό απομονωμένο έθιμο ή ένας κανόνας αλλά είναι μια εμπειρία της Σαρακοστής σαν μιας ειδικής χρονικής περιόδου, σαν κάποιου πράγματος που είναι παρόν όλο το χρόνο και που δεν πρέπει να χαθεί, να ακρωτηριαστεί, να καταστραφεί. Εδώ ακόμα, όσον αφορά τη νηστεία, μια απλή απουσία ή αποχή από την τροφή δεν είναι επαρκής, πρέπει να έχει το θετικό της συμπλήρωμα.                  Απόσπασματα από το βιβλίο «Μεγάλη Σαρακοστή - Πορεία προς το Πάσχα» του Α. Σμέμαν

Από τους παλιούς μας Κύκλους (Κυριακή 13/03/‘11)

            ¨ΛΟΓΟΣ  ΕΙΣ ΤΗΝ ΝΗΣΤΕΙΑΝ¨ Μέγας Βασίλειος

“Πολύτιμο δώρο του Θεού είναι η νηστεία. Θεσμός πανάρχαιος, που διατηρήθηκε σαν πατρική κληρονομιά κι έφτασε μέχρι τις μέρες μας.

Δεχθείτε τη λοιπόν με χαρά. Δεχθείτε οι φτωχοί τη σύντροφό σας. Δεχθείτε οι υπηρέτες την ανάπαυσή σας. Δεχθείτε οι πλούσιοι αυτή που σάς σώζει από τον κίνδυνο του κορεσμού και νοστιμίζει όσα η συνεχής απόλαυση ανοσταίνει.

Οι άρρωστοι δεχθείτε τη μητέρα της υγείας. Οι υγιείς την εξασφάλιση της ευεξίας. Ρωτήστε τους γιατρούς, και θα σάς πουν πως τίποτα δεν είναι τόσο αμφίβολο κι αβέβαιο όσο η υγεία. Γι’ αυτό οι συνετοί με τη νηστεία προσπαθούν να διατηρήσουν την υγεία τους και να γλυτώσουν από το συντριπτικό φορτίο της παχυσαρκίας.

Μην ισχυρίζεσαι πως δεν μπορείς να νηστέψεις, φέρνοντας σαν πρόφαση αρρώστια ή σωματική αδυναμία, αφού, από την άλλη μεριά, σ’ όλη σου τη ζωή ταλαιπωρείς το σώμα σου με την πολυφαγία. Γνωρίζω πολύ καλά πως οι γιατροί επιβάλλουν στους αρρώστους μάλλον λιτή δίαιτα και νηστεία παρά ποικιλία και αφθονία φαγητών.

Άλλωστε, τι είναι ευκολότερο για το σώμα, να περάσει τη νύχτα μ’ ένα ελαφρό δείπνο ή να πέσει στο κρεβάτι βαρύ απ’ την πολυφαγία; Μπορεί ν’ αναπαυθεί έτσι ή θα στριφογυρίζει παραφορτωμένο και ταλαίπωρο; Ποιο πλοίο μπορεί να κυβερνήσει ευκολότερα ένας καπετάνιος και να το σώσει σε μια θαλασσοταραχή, το βαρυφορτωμένο ή εκείνο που έχει το κανονικό του φορτίο; Το βαρυφορτωμένο δεν θα το βυθίσει μια μικρή τρικυμία; Έτσι και τα σώματα, όταν ταλαιπωρούνται με την πολλή τροφή, εύκολα υποκύπτουν στις αρρώστιες. Ενώ όταν τρέφονται ελαφρά, διατηρούν την καλή τους υγεία.[...]

Η νηστεία ενισχύει την προσευχή, γίνεται φτερό στην πορεία της προς τον ουρανό. Είναι μητέρα της υγείας, παιδαγωγός της νιότης, στολίδι των γηρατειών. Είναι συνοδοιπόρος των ταξιδιωτών και ασφάλεια των συγκατοίκων.[...]

Η ζωή του Τιμίου Προδρόμου ήταν μια συνεχής νηστεία. Δεν είχε ούτε κρεβάτι ούτε τραπέζι ούτε κτήματα ούτε ζώα ούτε αποθήκες τροφίμων ούτε τίποτ’ άλλο, απ’ αυτά που θεωρούνται απαραίτητα για τη ζωή. Γι’ αυτό όμως ο Κύριος διακήρυξε πως ήταν «ο σπουδαιότερος απ’ όσους γέννησαν ποτέ γυναίκες» (Ματθ. 11:11).

Η νηστεία ανέβασε στον τρίτο ουρανό και τον απόστολο Παύλο, που την απαρίθμησε ανάμεσα στα καυχήματα για τις θλίψεις του (Β’ Κορ. 11:17).

Για όλες όμως τις αρετές, κορυφαίο τύπο και υπογραμμό έχουμε τον ίδιο τον Κύριο. Ο Κύριος, λοιπόν, μετά από νηστεία σαράντα ημερών, άρχισε το έργο του εδώ στη γη (Ματθ. 4:2). Πρώτα οχύρωσε και εξόπλισε με τη νηστεία τη σάρκα, που πήρε για χάρη μας, κι ύστερα δέχθηκε τους πειρασμούς του διαβόλου. Παρόμοια κι εμείς, με νηστείες ας ετοιμαζόμαστε κι ας προγυμναζόμαστε στους αγώνες εναντίον των πνευματικών αντιπάλων.

Σε μιαν αμφίβολη πολεμική συμπλοκή, η παρουσία κάποιου συμμάχου στο πλευρό του ενός εμπολέμου προκαλεί την ήττα του άλλου. Λοιπόν, το πνεύμα και η σάρκα βρίσκονται σε εμπόλεμη κατάσταση. Με ποιο θα συμμαχήσεις; Αν συμμαχήσεις με τη σάρκα, θα εξασθενίσεις το πνεύμα. Ενώ αν συμμαχήσεις με το πνεύμα, θα υποδουλώσεις τη σάρκα. Αφού θέλεις να ισχυροποιήσεις το πνεύμα σου, δάμασε τη σάρκα με τη νηστεία. Ο απόστολος Παύλος γράφει: «Όσο ο εξωτερικός άνθρωπος (δηλαδή η σάρκα) φθείρεται, τόσο ο εσωτερικός (δηλαδή το πνεύμα) ανανεώνεται» (Β’ Κορ. 4:16).                                                                     

Ο Μωυσής, για να πάρει τη νομοθεσία για δεύτερη φορά, χρειάστηκε και δεύτερη νηστεία (Εξ. 34:28).  Οι Νινευίτες, αν δεν είχαν νηστέψει οι ίδιοι και τα ζώα τους, δεν θα είχαν γλυτώσει την καταστροφή (Ιων. 3:4- 10). Αλλά και τον Ησαύ, τι ήταν εκείνο που τον εξευτέλιζε και τον έκανε δούλο του αδελφού του; Δεν ήταν ένα φαγητό; Γι’ αυτό και μόνο πούλησε τα πρωτοτόκια του (Γεν. 25:29-34)!

Ποιοι, πάλι, άφησαν τα πτώματά τους στην έρημο; Δεν τ’ άφησαν εκείνοι που επιζήτησαν την κρεοφαγία και την καλοπέραση της Αιγύπτου (Αριθ. 11:33-34); Όσο δηλαδή οι Ισραηλίτες έμεναν ικανοποιημένοι μόνο με το μάννα, νικούσαν τους εχθρούς τους και κανείς τους δεν αρρώσταινε. Όταν όμως θυμήθηκαν τις χύτρες με τα κρέατα και νοστάλγησαν τη δουλεία στην Αίγυπτο, τιμωρήθηκαν. Πέθαναν στην έρημο και δεν αξιώθηκαν να δουν τη γη της επαγγελίας.  Δεν φοβάσαι κι εσύ το παράδειγμα αυτό; Δεν σκέφτεσαι μήπως με την πολυφαγία αποκλειστείς από την ουράνια γη της επαγγελίας;

Η άφθονη και λιπαρή τροφή δημιουργεί στην ψυχή αναθυμιάσεις, που, σαν ένα πυκνό σύννεφο καπνού, εμποδίζουν το νου ν’ αντικρύσει τις ελλάμψεις του Παναγίου Πνεύματος. Η νηστεία είναι ισχυρό όπλο εναντίον των δαιμόνων. «Αυτό το δαιμονικό γένος δεν μπορεί να διωχθεί με κανένα άλλο μέσο, παρά μόνο με την προσευχή και τη νηστεία», είπε ο Κύριος στην περίπτωση του δαιμονισμένου νέου (Μάρκ. 9:29).

Με την τροφή, τη μέθη και τα διάφορα καρυκεύματα εξάπτεται και κάθε είδος ακολασίας. Το κυνήγι της απολαύσεως μεταβάλλει τους λογικούς ανθρώπους σε άλογα ζώα. Η κραιπάλη προκαλεί και φρικτές διαστροφές. Γίνεται αιτία ν’ αναζητούν οι ακόλαστοι τη γυναίκα στον άνδρα και τον άνδρα στη γυναίκα. Η νηστεία ρυθμίζει και την έγγαμη ζωή. Εμποδίζει την ασυδοσία και επιβάλλει σύμφωνη εγκράτεια, για ν’ αφοσιωθούν οι σύζυγοι στην προσευχή.

Μην περιορίζεις όμως την αρετή της νηστείας μόνο στη δίαιτα. Αληθινή νηστεία δεν είναι μόνο η αποχή από ορισμένα φαγητά, αλλά η αποξένωση από τα πάθη και τις αμαρτίες: Να μην αδικήσεις κανένα. Να συγχωρήσεις τον πλησίον σου για τη λύπη που σου προξένησε, για το κακό που σου έκανε, για τα λεφτά που σου χρωστάει. Διαφορετικά, μολονότι δεν τρως κρέας, τρως τον ίδιο τον αδελφό σου. Μολονότι εγκρατεύεσαι στο κρασί, δεν εγκρατεύεσαι στις κακολογίες. Μολονότι νηστεύεις ως το βράδυ, ξοδεύεις την ημέρα σου στα δικαστήρια...

Η Αγία Γραφή αναφέρει: «Αλίμονο σ’ αυτούς που μεθάνε χωρίς κρασί» (Ησ. 28:1). Τέτοια μέθη είναι π.χ. ο θυμός, που κάνει την ψυχή να παραφρονήσει. Είναι επίσης ο φόβος, που παραλύει τη διάνοια. Γενικά, κάθε πάθος που ζαλίζει το νου είναι και μια μέθη. Ο οργισμένος μεθάει με το πάθος του. Δεν σκέφτεται ποιους έχει μπροστά του. Σαν να πολεμάει μέσα στη νύχτα, αρπάζει το καθετί, σκοντάφτει στον καθένα. Δεν ξέρει τι λέει, βρίζει, χτυπάει, απειλεί, ορκίζεται, κραυγάζει. Αν λοιπόν θέλεις να νηστέψεις πραγματικά, πρέπει ν’ αποφύγεις όλα τα πάθη. Πρόσεξε και κάτι άλλο: Να μη γίνει η αυριανή νηστεία αφορμή κραιπάλης σήμερα. μην καταστρέφεις με τη σημερινή ασυδοσία την αυριανή εγκράτεια.[...]

Αφού λοιπόν τέτοια αγαθά μάς προσφέρει η βασίλισσα αυτή των αρετών, ας τη δεχτούμε χωρίς καμιά κατήφεια, χωρίς κανένα γογγυσμό. Όλοι πρόθυμα ας τιμήσουμε το πνευματικό τραπέζι που μάς παραθέτει η νηστεία, εξαγνίζοντάς μας και προετοιμάζοντάς μας για την αιώνια θεία ευφροσύνη του παραδείσου.        

Από τους παλιούς μας Κύκλους (14/02/2009)

«ΠΕΡΙΧΑΡΩΣ  ΔΕΞΩΜΕΘΑ  ΠΙΣΤΟΙ  ΤΟ  ΘΕΟΠΝΕΥΣΤΟΝ  ΔΙΑΓΓΕΛΜΑ

ΤΗΣ  ΝΗΣΤΕΙΑΣ»

Μελετώντας κανείς τη σύγχρονη κοινωνία παρατηρεί με έκπληξη, ότι έχει μεταβληθεί σε μια τερά­στια καταναλωτική μηχανή, και ο άνθρωπος είναι ένα εξάρτημα της, χωρίς δυνατότητα αντίδρασης και απεμ­πλοκής. Ο σύγχρονος άνθρωπος χωρίς καμιά αμφιβο­λία εξουσιάζεται από το πνεύμα της καλοπέρασης, παραδομένος σε ατέρμονη προσπάθεια για αύξηση και απόλαυση των υλικών αγαθών.

 Σ' αυτό το αδιέξοδο η Εκκλησία μας έχει μια πολύ σοβαρή απάντηση και πρόταση, δοκιμασμένη στους αιώνες και αποτελεσματική. Είναι το ασκητικό πνεύμα και νόημα της νηστείας. Πρέπει από την αρχή να τονίσουμε ότι η Εκκλησία με την αληθινή νηστεία δεν αποκλείει την καλύτερη ποιότητα ζωής, ούτε την λογική α­πόλαυση των υλικών αγαθών και την ικανοποίηση πού φέρνουν οι κατακτήσεις του σύγχρονου πολιτισμού. Η Εκκλησία με τη νηστεία πολεμάει την αμετρία και την κατάχρηση στην απόλαυση των υλικών αγαθών. Η οδός της νηστείας και ασκήσεως είναι, σύμφωνα  με τη διδασκαλία της Εκκλησίας, οδός ελευθερίας και ανορθώσεως.

Η νηστεία είναι αναγ­καία και πολύτιμη, γιατί δεν είναι άρνηση. Είναι θέση. Όχι κυρίως να μην φάμε κάτι, άλλα να είμαστε ελεύθε­ροι για να κάνουμε κάτι. Δεν αποβλέπει στην ταλαιπω­ρία του σώματος αλλά στη νίκη κατά των παθών.

«Σύ δε όταν νηστεύης δείξόν μοι την νηστείαν εκ των έργων σου. Εάν ίδης πένητα ελέησον. Εάν ίδης έχθρόν καταλάγηθι. Εάν ίδης φίλον ευδοκιμούντα, μη βασκάνης» λέει  ο  άγιος  Ιωάννης  ο  Χρυσόστομος καθορίζοντας  το  αληθινό  νόημα  της  νηστείας.

Με αυτό το πνευματικό βάθος ή νηστεία είναι υπό­θεση χαράς και όχι σκυθρωπότητας.

Όταν νηστεύετε να μην είστε σκυθρωποί και περίλυποι, άλλα πώς; Χαρούμενοι καί ευχαριστημένοι , λέει  ο  Χριστός  στην  επί  του  όρους  ομιλία.

ΟΙ ΚΑΡΠΟΙ ΤΗΣ ΝΗΣΤΕΙΑΣ

«Η νηστεία προστατεύει τα νήπια, σωφρονίζει τον νέο, κάνει σεβαστό τον γέροντα. Διότι τα γεράματα, στολισμένα με τη νηστεία, γίνονται πιο σεβαστά.

Για τις γυναίκες είναι ο πιο κατάλληλος στολισμός, γι' αυτούς που βρίσκονται στην ακμή της ηλικίας το χαλινάρι· είναι το φυλακτό των συζύγων και η τροφός αυτών που παρθενεύουν. Με αυτούς τους τρόπους η νηστεία βοηθά το κάθε σπίτι.

Ποια, όμως, είναι η σημασία της για τη δημόσια ζωή μας; Ολόκληρη την πόλη και όλο τον λαό τους επαναφέρει αμέσως στην τάξη, καταστέλλει τις κραυ­γές, απομακρύνει τις διαμάχες, κατασιγάζει τις κακολογίες... Αν όλοι την παρελάμβαναν ως σύμβουλο σ' αυτά που οφείλουν να πράξουν, τίποτε δεν θα εμπόδιζε να είχαμε βαθιά ειρήνη σ' ολόκληρη την οικουμένη...

Κι ούτε πάλι ο βίος μας θα ήταν τόσο πολυστένακτος και γεμάτος κατήφεια, αν η νηστεία κυβερνούσε τη ζωή μας. Διότι είναι φανερό ότι θα δίδασκε σε όλους όχι μόνο την εγκράτεια των τροφών, αλλά και την πλήρη  αποφυγή και  αποξένωση  από  τη φιλαργυρία , την πλεονεξία και από κάθε άλλη  κακία».                                                                                              Μ. Βασίλειος

Κοντάκιον. Ἦχος γ΄ . Ή  παρθένος  σήμερον.

Τῆς πατρῴας, δόξης σου, ἀποσκιρτήσας ἀφρόνως, ἐν κακοῖς ἐσκόρπισα, ὅν μοι παρέδωκας πλοῦτον· ὅθεν σοι τὴν τοῦ Ἀσώτου, φωνὴν κραυγάζω· Ἥμαρτον ἐνώπιόν σου Πάτερ οἰκτίρμον, δέξαι με μετανοοῦντα, καὶ ποίησόν με, ὡς ἕνα τῶν μισθίων σου.

Από το χθεσινό μας Κύκλο (Κυριακή 19 Φεβρουαρίου 2012)

«ΠΑΤΕΡ ΗΜΩΝ»

Είναι η αγάπη που αποτελεί το θέμα της Κυριακής της Απόκρεω. Ευαγγελικό ανάγνωσμα της ημέρας είναι η παραβολή του Χριστού για την Τελευταία Κρίση (Ματθ. 25, 31‐46). Όταν ο Χριστός θα έρθει να μας κρίνει ποιο θα είναι το κριτήριο Του; Η παραβολή μας δίνει την απάντηση η αγάπη - όχι ένα απλό ανθρωπιστικό ενδιαφέρον για μια αφηρημένη δικαιοσύνη και για κάποιους, ανώνυμους «φτωχούς», αλλά η συγκεκριμένη και προσωπική αγάπη για τον άνθρωπο, για κάθε ανθρώπινο πρόσωπο με το οποίο ο Θεός με φέρνει σε επαφή στη ζωή μου. ………….

Αληθινά τι άλλο είναι αγάπη παρά αυτή η μυστηριώδης δύναμη που ξεπερνάει τα τυχαίο και το εξωτερικό στον «άλλο» - ξεπερνάει δηλαδή την εξωτερική του εμφάνιση, την κοινωνική του θέση, την εθνική του καταγωγή, τη διανοητική του ικανότητα - και φτάνει στην ψυχή του, τη μοναδική και μοναδικά προσωπική «ρίζα» της ανθρώπινης ύπαρξης, το αληθινό κομμάτι του Θεού μέσα του; Αν ο Θεός αγαπάει κάθε άνθρωπο είναι ακριβώς γιατί Αυτός μόνο γνωρίζει τον ατίμητο και απόλυτα μοναδικό θησαυρό, την «ψυχή» η το «πρόσωπο», που έδωσε στον κάθε άνθρωπο. Η χριστιανική αγάπη λοιπόν είναι η συμμετοχή σʹ αυτή τη θεϊκή γνώση, είναι το δώρο αυτής της θεϊκής αγάπης. Δεν υπάρχει «απρόσωπη» αγάπη γιατί αγάπη είναι η υπέροχη ανακάλυψη του «προσώπου» στον «άνθρωπο», η ανακάλυψη του συγκεκριμένου και μοναδικού προσώπου μέσα στο σύνολο γενικά. Είναι η ανακάλυψη σε κάθε άνθρωπο αυτού που τον κάνει «αξιαγάπητο» και που είναι δοσμένο από το Θεό.

Απ’ αυτή την άποψη η χριστιανική αγάπη είναι μερικές φορές τα αντίθετο από την «κοινωνική δραστηριότητα» με την οποία συχνά σήμερα ταυτίζεται ο Χριστιανισμός. Για έναν άνθρωπο με κοινωνική δραστηριότητα το αντικείμενο της αγάπης δεν είναι το «πρόσωπο» αλλά ο «άνθρωπος, μια δηλαδή αφηρημένη μονάδα μιας, όχι λιγότερο, αφηρημένης Ανθρωπότητας». Αλλά για το Χριστιανισμό, ο άνθρωπος είναι «αξιαγάπητος» ακριβώς γιατί είναι πρόσωπο. Εκεί το πρόσωπο χάνεται μέσα στον άνθρωπο εδώ ως άνθρωπος θεωρείται μόνο το πρόσωπο. Ο «κοινωνικός εργάτης» δεν ενδιαφέρεται για τα συγκεκριμένα πρόσωπα και άνετα τα θυσιάζει για το «γενικό συμφέρον». Ο Χριστιανισμός μπορεί να φαίνεται ότι είναι - και σε μερικές περιπτώσεις πραγματικά είναι - μάλλον διστακτικός γι’ αυτή την αόριστη Ανθρωπότητα, αλλά διαπράττει θανάσιμη αμαρτία εναντίον του εαυτού του κάθε φορά που αδιαφορεί και δεν αγαπάει το συγκεκριμένο πρόσωπο………….

Η παραβολή για την Τελευταία Κρίση αναφέρεται στη χριστιανική αγάπη. Δεν είμαστε όλοι καλεσμένοι να «δουλέψουμε για την Ανθρωπότητα», όμως ο καθένας μας έχει λάβει το δώρο και τη χάρη της αγάπης του Χριστού. Ξέρουμε ότι όλοι οι άνθρωποι τελικά έχουν ανάγκη απ’ αυτή την προσωπική αγάπη, έχουν ανάγκη να τους αναγνωρίζεται δηλαδή η μοναδικότητα της ψυχής τους στην οποία αντανακλάται όλη η ομορφιά της δημιουργίας μ’ ένα ξεχωριστό τρόπο.

Ξέρουμε ακόμα ότι οι άνθρωποι βρίσκονται «εν φυλακή», είναι «πεινώντες και διψώντες» ακριβώς γιατί τους λείπει αυτή η προσωπική αγάπη. Τέλος ξέρουμε ότι όσο στενά και περιορισμένα και αν είναι τα πλαίσια της προσωπικής μας ύπαρξης ο καθένας από μας δημιουργήθηκε υπεύθυνος για μια μικρή θέση στη Βασιλεία του Θεού, και έγινε υπεύθυνος εξαιτίας αυτού του δώρου της αγάπης του Χριστού. Έτσι είτε έχουμε είτε δεν έχουμε αποδεχτεί αυτή την ευθύνη, είτε αγαπήσαμε είτε αρνηθήκαμε την αγάπη, πρόκειται να κριθούμε. Γιατί εφ’ όσον εποιήσατε ένί τούτων των αδελφών μου των ελαχίστων, εμοί εποιήσατε» (Ματθ. 25,40). (Alexander Schmemann ΜΕΓΑΛΗ ΣΑΡΑΚΟΣΤΗ Πορεία προς το Πάσχα  μετάφραση: Ελένη Γκανούρη «ΕΚΔΟΣΕΙΣ ΑΚΡΙΤΑΣ»)

Από το χθεσινό μας Κύκλο (Κυριακή 19 Φεβρουαρίου 2012)

Τη ιθ΄ Φεβρουαρίου του αγίου ΜΕΣΡΩΠ ΜΑΣΝΤΟΤΣ του μεταφραστού.

Από πριγκιπική οικογένεια του βασιλείου της Αρμενίας και ανιψιός του αγίου Χουσσίκ, καθολικού της Αρμενίας , o άγιος Μεσρώπ Μασδότος έκανε λαμπρές σπουδές στα συριακά και ελληνικά γράμματα και εν συνεχεία ακολούθησε διοικητική σταδιοδρομία ως γραμματέας του βασιλέα Χοσρόβ, τα διατάγματα του οποίου μετέγραφε σε ελληνική και συριακή γραφή. Διέκοψε, όμως, σύντομα το επάγγελμα αυτό, υπό την επιρροή του ξαδέρφου του αγίου Ισαάκ  ο οποίος μόλις είχε χειροτονηθεί καθολικός, για να γίνει μοναχός και ιερέας. Αναχώρησε στην έρημο και επί μερικά χρόνια αφιερώθηκε αποκλειστικά στην μελέτη της Αγίας Γραφής και στην προσευχή. Δεν άργησαν να έλθουν κοντά του πολλοί μαθητές ελκυόμενοι από την ακτινοβολία της αγιότητας του και τον έπεισαν να μεταβεί και να κηρύξει το Ευαγγέλιο στην περιοχή Γκογκχθέν, στο βό­ρειο τμήμα του βασιλείου, όπου η ειδωλολατρία ήταν ακόμη ευρέως δια­δεδομένη.

Διαπίστωσε τότε, ότι ακόμη και μεταξύ των χριστιανών, με­γάλο μέρος του λαού ήταν επιφανειακά εκχριστιανισμένο και ο λόγος ήταν ότι στην περιοχή αυτή, που κυριαρχούσε η περσική επιρροή, το Ευαγ­γέλιο διαβαζόταν και η Λειτουργία τελούνταν μονάχα στα ελληνικά ή στα συριακά, καθώς η αρμενική γλώσσα δεν διέθετε γραφή. Με την υποστήριξη του αγίου Ισαάκ, ο Μεσρώπ επιχείρησε τότε να επινοήσει ένα αλφάβητο με 36 γράμματα, διατεταγμένα κατά την ελληνική αλφα­βητική σειρά. Μετά από πολλές άκαρπες προσπάθειες του αποκαλύφθηκε σε όραμα ένα προσφυές αλφάβητο (περί το 405) το οποίο τελειοποίησε με την βοήθεια του καλλιγράφου Ρουφίνου και άρχισε αμέσως την με­τάφραση της Αγίας Γραφής και λειτουργικών κειμένων συνεχίζοντας παράλληλα τις αποστολικές του περιοδείες σε όλο το βασίλειο, εγκαι­νιάζοντας σχολεία και ιδρύοντας μοναστήρια. Στρατολόγησε παιδιά με γρήγορο νου και αρμονική φωνή, για να τα εκπαιδεύσει στην νέα προ­φορά της αρμενικής γλώσσας και στην μετάδοση λειτουργικών ύμνων. Ακολουθώντας το παράδειγμα του, ένας από τους μαθητές του, ο Κοριούν, επινόησε τότε ένα αλφάβητο για την γεωργιανή γλώσσα.

Όταν συνήφθη ειρήνη μεταξύ του αυτοκράτορα Θεοδοσίου Β' και του βασιλέα των Περσών, ένα μέρος της Αρμενίας πέρασε στην βυζαντινή κυριαρχία. Ο άγιος Μεσρώπ εστάλη τότε στην Κωνσταντινούπολη, όπου συνάντησε τον αυτοκράτορα Θεοδόσιο [17 Ιαν.] και τον πατριάρχη Αττικό [8 Ιαν.] για να τους ζητήσει την άδεια να διαδώσει το αλφάβητο του και να επεκτείνει τις ιεραποστολές του σε όλους τους Αρμενίους. Ο όσιος μοναχός και ο συμμοναστής του Βαρδάν Μαμικονιάν έτυχαν θερμής υποδοχής και ως αποτέλεσμα της αποστολής τους, ο Αρμένιος καθολικός εξουσιοδοτήθηκε να ιδρύει σχολεία με έξοδα του αυτοκρατορικού ταμείου και να ασκεί την εκκλησιαστική δικαιοδοσία του στους Αρμένιους που ζούσαν σε βυζαντινό έδαφος. Για την ευόδωση του μεταφραστικού έργου, ο Ισαάκ και ο Μεσρώπ έστειλαν κατ’ αρχήν στην Έμεσσα (σημ. Homs της Συρίας) δύο από τους μαθητές τους για να μεταφράσουν εκεί από τα συριακά στα αρμενικά τα ιερά κείμενα. Εκείνοι επέστρεψαν κατόπιν στην Κωνσταντινού­πολη, όπου τους συνάντησαν σύντομα ο Κοριούν και ο Γκχεβόντ, για να ολοκληρώσουν την φιλολογική τους κατάρτιση στα ελληνικά. Αναχώρη­σαν από την Βασιλεύουσα, περί το 432, φέρνοντας μαζί τους το ελλη­νικό κείμενο της Αγίας Γραφής και των Κανόνων της Συνόδου της Νι­καίας και επιστρέφοντας στην πατρίδα τους, παρά τις δυσκολίες της εκκλησιαστικής κατάστασης, ξανάρχισαν την μετάφραση της Γραφής βοηθούμενοι από το ελληνικό κείμενο.

Με ακαταπόνητο ζήλο, ο Μεσρώπ διέτρεχε τις πιο απομακρυσμένες περιοχές και συνένωνε τον λαό στην αρμονία της πίστεως, διατηρώντας και ευνοώντας παράλληλα την πολιτιστική του ιδιοπροσωπία. Θεωρείται επίσης οργανωτής του αρμενικού μοναχισμού και ένας από τους μεγα­λύτερους διδασκάλους της Εκκλησίας αυτής που τον καιρό εκείνο ήταν σε πλήρη κοινωνία με την 'Ορθόδοξη Εκκλησία. Τα τελευταία χρόνια της ζωής του έζησε την οδύνη να παρευρεθεί ανίσχυρος στην καθαίρεση του άγιου Ισαάκ και στον διαμελισμό της αρμενικής Εκκλησίας. Την στιγμή του θανάτου του, στις 19 Φεβρουαρίου 439, μια αχτίδα φωτός εν είδει σταυρού ήλθε να τον φωτίσει, βεβαιώνοντας τους μαθητές του ότι τους εγκατέλειπε για να γίνει αιώνιος μέτοχος της θεϊκής δόξης.

Από τους παλιούς μας Κύκλους

Μνήμη  του  αγίου νεομάρτυρος  ΜΙΧΑΗΛ  ΜΑΥΡΟΕΙΔΗ (ΜΑΥΡΟΥΔΗ)

του εξ Αδριανουπόλεως ( 17^η Φεβρουαρίου)

  

Ο ένδοξος τούτος μάρτυς προερχόταν από πλούσια χριστιανική οικογένεια της Αδριανούπολης που είχε τιμηθεί με τίτλο ευγενείας από τούς Τούρκους και έχαιρε μεγάλης εύνοιας εκ μέρους των οθωμανικών αρχών και του σουλτάνου Βαγιαζίτ Β' (1481-1512).

Ο Μιχαήλ, ωστόσο, δεν χρησιμοποιούσε την περιουσία του και την επιρροή του προς ίδιον όφελος αλλά έθετε αυτά στην υπηρεσία των χριστιανών, Ελλήνων και ξένων τους οποίους συνέθλιβαν τα φορολογικά βάρη και η βάρβαρη συμπεριφορά των κατακτητών και μεσολαβούσε υπέρ αυτών στον σουλτάνο.

Η προνομιούχος θέση του προκάλεσε τον φθόνο μιας ομάδας φανατικών Τούρκων οι οποίοι τον κατηγόρησαν ότι δήθεν ενέπαιξε δημοσίως τον Αλλάχ. Τον οδήγησαν ενώπιον του δικαστή πού διαπίστωσε ότι επρόκειτο για χονδροειδή συκοφαντία.

 Ο συγκεντρωμένος όχλος, όμως, τον εξανάγκασε με απειλές να φυλακίσει τον Θεόδωρο και πηγαίνοντας με μεγάλη οχλαγωγία στο παλάτι του σουλτάνου πέτυχε την γραπτή εντολή του να θανατωθεί αν αρνούνταν να εξισλαμισθεί. Έσυραν έξω από το κελί του τον ευγενή δούλο του Χριστού, ο οποίος παρέμεινε στις υποσχέσεις όπως και στις απειλές και ομολόγησε με σταθερότητα  την πίστη του.

Παραδόθηκε στον δήμιο για να αποκεφαλισθεί, στις 17 Φεβρουαρίου 1490, και το σώμα του ρίχτηκε στις φλόγες από τους κατήγορούς του.

 Μέχρι τον ξεριζωμό των χριστιανών από την Αδριανούπολη (1922), ετιμάτο ως προστάτης της πόλεως.

Από τους παλιούς μας Κύκλους

Η ΚΥΡΙΑΚΗ ΤΟΥ ΑΣΩΤΟΥ 

(Ἀποσπάσματα ἀπό τό βιβλίο τοῦ Ἀρχιμ. Βασιλείου, Καθηγουμένου Ἱερᾶς Μονῆς Ἰβήρων:          "Ἡ παραβολή τοῦ ἀσώτου υἱοῦ" )

Ἕνας ἄνθρωπος ἔχει δύο γιούς. Ὁ νεώτερος γιός ζητάει χωρίς περιστροφές ἀπό τόν πατέρα του τό μερίδιό του ἀπό τήν κληρονομιά. Ἀλλά τό κομμάτι αὐτό ἀποκομμένο ἀπό τό σύνολο τῆς ἀλήθειας τῆς ζωῆς τοῦ πατέρα δέν μπορεῖ νά ζήσει, δέν μπορεῖ νά καρποφορήσει

Καί ὁ πατέρας τοῦ δίνει τό κομμάτι, τό ἐπιβάλλον μέρος τῆς περιουσίας, πού ζητάει. Εἶναι ἄρχοντας ἀγάπης. Δέν ἐνδιαφέρεται γιά τόν ἑαυτό του. Ἐνδιαφέρεται νά σώση τό παιδί του. Δέν τόν ἐνδιαφέρει τί θά πῆ ὁ κόσμος, ὅπως ἐνδιαφέρει τόσο πολύ ἐμᾶς γιά τό πῶς θά χαρακτηρίσουν τό παιδί μας γιά τίς ἀστοχίες του, δέν τόν ἐνδιαφέρει ἄν θά χάση τό κῦρος του, ἄν παρουσιαστεῖ ὡς πατέρας ἀποτυχημένος, μέ παιδί πού ἀφήνει τό σπίτι καί φεύγει μακρυά. Ἡ ἀγάπη τοῦ πατέρα πάει πιό μακριά ἀπ' ὅ,τι μπορεῖ νά πάει ἡ κρίση τοῦ κόσμου ἤ ἡ ἀνταρσία τοῦ γιοῦ του. Γιά τόν λόγο αὐτό δέν τοῦ κάνει διδασκαλία μέ λόγια. Τώρα πρέπει νά τόν ἀφήσει νά περιπλανηθεῖ, νά πάθει, νά μάθει, νά δεῖ προσωπικά τό ψεῦδος καί τίς ἀνυπόστατες ἀπάτες.

Αὐτό ξέρει ὁ πατέρας, ὅτι εἶναι κάτι θανάσιμα ἐπικίνδυνο, ἀλλά δέν βλέπει ἄλλη λύση. Τό μόνο πού μπορεῖ νά κάνει εἶναι νά τόν συντροφεύει πάντοτε μέ τήν ἀγάπη του, πού ὑπάρχει στό σπίτι, ἀλλά ἁπλώνεται παντοῦ. Δίνει ἀγωγή στό παιδί του ὑποφέροντας μυστικά ὁλόκληρος, βγαίνοντας στό σταυρό τῆς ἀναμονῆς. Τό θέμα δέν εἶναι ὁ πατέρας νά κρατήσει διά τῆς βίας τόν γιό κοντά του, ἀλλά νά τοῦ δώση τή δυνατότητα, νά δημιουργήση τίς προϋποθέσεις, ὥστε ὁ ἴδιος μόνος του νά ἔλθει πρός αὐτόν. Αὐτή ἡ κίνηση πρός τόν πατέρα ὁρίζει τόν υἱό.

Ὅμως, ἡ δοκιμασία τοῦ νεώτερου γιοῦ στή μακρινή χώρα φανέρωσε καί τό τί ἔκρυβε μέσα του, τί ἀντοχή εἶχε, τί ἔμεινε ἀνέπαφο, σέ ποιόν νά καταφύγει, ποῦ ὑπάρχει τροφή, ζωή καί ἀνάσταση γιά ὅλους. Καί ἀρχίζει νά μονολογεῖ: "Μπορεῖ νά τά ἔχασα ὅλα! Μπορεῖ νά χάθηκα κι ἐγώ. Κυριολεκτικά νά πέθανα. Ἀλλά ὑπάρχει κάτι πού δέν χάνεται, δέν πεθαίνει. Εἶναι ὁ πατέρας μου καί ἡ ἀγάπη του. Δέν σκέφτομαι τά παιδιά του - εἶμαι ἀνάξιος γιά κάτι τέτοιο - σκέφτομαι τούς ὑπηρέτες του, πῶς τούς φέρεται, πῶς τούς χορταίνει. Θά σηκωθῶ καί θά γυρίσω πίσω καί θά πῶ στόν πατέρα μου: Ἁμάρτησα στόν οὐρανό καί ἐνώπιόν σου. Σέ σένα πού ἔχεις τέτοια ἀγάπη πού γεμίζει οὐρανό καί γῆ. Σέ σένα πού ἀκόμη ἐδῶ, στή μακρινή χώρα τῆς στέρησης καί τῆς κόλασης, μέ συνοδεύεις. Δέν εἶμαι ἄξιος νά λέγωμαι γιός σου. Ξέπεσα, ἔχασα τήν υἱοθεσία. Αὐτή εἶναι ἡ ἁμαρτία μου. Δέν εἶναι ἡ περιουσία σου πού σπατάλησα. Καθύβρισα τή μιά σχέση τοῦ παιδιοῦ πρός τόν πατέρα. Πάτερ ἥμαρτον".

Καί ὁ ἄσωτος παίρνει τό δρόμο τῆς ἐπιστροφῆς. Πρίν ἀκόμη φθάσει στό σπίτι, ὁ πατέρας τόν βλέπει ἀπό μακρυά καί τρέχει. Χωρίς νά τοῦ πεῖ τίποτα, πέφτει ὁλόκληρος στήν ἀγκαλιά του καί τόν καταφιλεῖ. Ἤδη ὁ γιός κατάλαβε, πῆρε τήν ἀπάντηση. Ὁ πατέρας ἄκουσε τήν ἐξομολόγηση. Γιατί πάντοτε ἦταν μαζί μέ τό παιδί του. Αὐτό τό ὁποῖο παρακαλῶ νά προσέξουμε εἶναι ὅτι ἡ πρώτη λέξη τῆς ὁμολογίας του δέν εἶναι "συγχώρα με", ἀλλά "πατέρα". Εἶναι τό ὄνομα τοῦ πατέρα πού ἀνεβαίνει ἀπό τά βάθη τοῦ εἶναι του καί τοῦ δίνει τό θάρρος νά ἐλπίζει.

Αὐτή ἡ ἐπιστροφή εἶναι ἡ κόλαση τῆς λογικῆς καί τῆς δικαιοσύνης. Βλέπετε ὑπάρχει παραμονή στό σπίτι πού εἶναι περιπλάνηση σέ χώρα μακρινή. Ὑπάρχει ἐπιστροφή πού εἶναι μεγαλύτερη ἀπομάκρυνση ἀπό τό σπίτι. Αὐτό ὅμως πού γνωρίζουμε ὅλοι εἶναι, ὅτι μποροῦμε νά γυρίσουμε στόν Πατέρα μας, γιατί ἐκεῖνος εἶναι ἡ ζωή, ἡ ἐπικύρωση τῆς ἀξιοπρέπειάς μας, ἡ ἐπανεύρεση τῆς ἀνθρωπιᾶς μας. Γι' αὐτό, σύμφωνα μέ τό λόγο τοῦ Ἐκκλησιαστῆ, μᾶς λέγει: "Υἱέ μου δός μου τήν καρδιά σου. Ὅλα τά ἄλλα θά στά δώσω ἐγώ".   Κυριακή  20 Φεβρουαρίου 2011                                                                                                                                                   

Από τους παλιούς μας Κύκλους

Τη ενάτη Φεβρουαρίου, μνήμη του αγίου μάρτυρος ΝΙΚΗΦΟΡΟΥ.

Στην Αντιόχεια της Συρίας ζούσαν, κατά τους χρόνους της βα­σιλείας Βαλεριανού και (του γιου του) Γαλιηνού (253-260), ο ιερέας Σαπρίκιος και ένας απλός χριστιανός, ο Νικηφόρος, τους οποίους έδενε μια τόσο δυνατή φιλία ώστε δεν είχαν παρά μόνο μία ψυχή, μία καρδιά και ένα θέλημα.

Να όμως που ο πονηρός δαίμονας μετέβαλε την φι­λία αυτή σε άσπονδο μίσος. Πέρασε λίγος καιρός και ο Νικηφόρος ερχόμενος στα λογικά του και συναισθανόμενος ότι τίποτε δεν είναι πολυτιμότερο στα μάτια του Κυρίου από την αμοιβαία αγάπη και την συμφιλίωση αυτών που χώρισε το μίσος του διαβόλου, έστειλε επα­νειλημμένως φίλους προς τον Σαπρίκιο, με σκοπό να του ζητήσει να τον συγχωρήσει για την αγάπη του Χριστού. Κάθε φορά όμως, οι αγγελιαφόροι αυτοί της ειρήνης προσέκρουαν πάνω στην καρδιά του ιερέα που είχε γίνει σκληρή σαν πέτρα, ο δε Σαπρίκιος παραβαίνοντας την εντολή του Κυρίου συνέχιζε να προσφέρει την αναίμακτη Θυσία δίχως να έχει συμφιλιωθεί με τον αδελφό του (βλ. Ματθ. 5, 22). Ο ταπεινός Νικηφόρος αποφάσισε τότε να πάει ο ίδιος να πέσει στα πό­δια του σκληρόκαρδου Σαπρικίου, με την ελπίδα να τον μαλακώσει. Εκείνος όμως συνέχισε τον δρόμο του δίχως να ρίξει ούτε ένα βλέμμα στον γονυπετή φίλο του.

Εν τω μεταξύ ο διωγμός κατά των χριστιανών είχε αναζωπυρωθεί και ο Σαπρίκιος (ως ιερέας) συνελήφθη και οδηγήθηκε στο δικαστήριο του ανθυπά­του. Ομολόγησε με σθένος ότι ήταν χριστιανός ιερέας και ότι προτι­μούσε τον θάνατο παρά να θυσιάσει στους ψευδείς θεούς. Καθώς παρέ­μεινε ακλόνητος στα βασανιστήρια, καταδικάσθηκε σε αποκεφαλισμό. Την ώρα που τον οδηγούσαν προς το μαρτύριο, ο Νικηφόρος, γεμάτος αγωνία που έβλεπε τον φίλο του να θυσιάζει ματαίως την ζωή του την στιγμή που ήταν σε ψυχρότητα με τον αδελφό του, ρίχθηκε μπροστά του φωνάζοντας: «Μάρτυς του Χριστού, συγχώρησε τα σφάλματα μου που σ' έκαναν να θυμώσεις μαζί μου!» Ψυχρός και αναίσθητος σαν πέτρα, ο Σαπρίκιος συνέχισε τον δρόμο του. Ο Νικηφόρος, δίχως να χάσει το θάρρος του, πήγε να περιμένει σε ένα άλλο σημείο και ζήτησε πάλι συγχώρεση εν μέσω των εμπαιγμών της φρουράς, χωρίς αποτέλεσμα. Επανέλαβε άλλη μια φορά το εγχείρημα του, όταν η συνοδεία έφθασε στον τόπο της θανάτωσης, χύνοντας άφθονα δάκρυα, αλλά η μόνη απάντηση που πήρε ήταν η οργή και οι ύβρεις του μάρτυρος.

Την στιγμή που ο δήμιος κρατούσε υψωμένο το ξίφος ο Θεός απέσυρε την χάρη του από τον ανάξιο μάρτυρα, ο οποίος στράφηκε στον δήμιο και  ρώτησε:«Γιατί, θέλεις να μου κόψεις το κε­φάλι;» —«Γιατί αρνείσαι να υπακούσεις στις εντολές του αυτοκράτορα και να λατρέψεις τα είδωλα».

Ο Νικηφόρος φώναξε λουσμένος στα δά­κρυα: «Όχι, πολυαγαπημένε μου αδελφέ, μην το κάνεις αυτό! Μην χά­σεις ένα στεφάνι που ετοίμασες με τόσους πόνους, αρνούμενος μ' αυτόν τον τρόπο τον Κύριο!» Εκείνος, όμως, όπως είχε παραμείνει με πείσμα κουφός στις ειρηνικές προτάσεις του φίλου του, έτσι και τώρα δεν τον άκουσε και επέμεινε στην απόφαση του. Ο Νικηφόρος στράφηκε τότε στον δήμιο, φωνάζοντας: «Είμαι χριστιανός. Πιστεύω στον Κύριο ημών Ιησού Χριστό τον οποίο αυτός μόλις αρνήθηκε. Αφήστε τον να φύγει και θανατώστε εμένα στην θέση του!»

Το γεγονός αναφέρθηκε στον διοικητή που διέταξε να ελευθερώσουν τον Σαπρίκιο και να αποκεφαλίσουν στην θέση του τον Νικηφόρο, ο οποίος έτεινε με χαρά τον αυχένα του στο ξίφος του δημίου και έδωσε την ζωή του, μιμούμενος τον Χριστό, για κείνον που είχε απωλέσει εξαιτίας της αλαζονείας και της σκληροκαρδίας του την ανταμοιβή όλων των αγώ­νων του. Εκδημώντας στον ουρανό για να λάβει τον καλλίνικο στέφανο, ο άγιος Νικηφόρος άφησε στους χριστιανούς ζωντανό παράδειγμα των λόγων του Αγίου Πνεύματος:

«Καὶ ἐὰν παραδῶ τὸ σῶμά μου ἵνα καυθήσωμαι, ἀγάπην δὲ μὴ ἔχω, οὐδὲν ὠφελοῦμαι» (Α' Κορ. 13, 3). και «ἐὰν δὲ μὴ ἀφῆτε τοῖς ἀνθρώποις τὰ παραπτώματα αὐτῶν, οὐδὲ ὁ πατὴρ ὑμῶν ἀφήσει τὰ παραπτώματα ὑμῶν»(Ματθ. 6, 15).                                                                  Κυριακή  20 Φεβρουαρίου 2011

Χθεσινός Κύκλος

Στο χθεσινό μας κύκλο είχαμε τη μεγάλη τιμή και χαρά να φιλοξενούμε τον Κο Ιωάννη Καραμήτρο.
Ο Κος Καραμήτρος είναι θεολόγος, Γυμνασιάρχης του 8ου Γυμνασίου Λάρισας , πρόεδρος της τοπικής Ένωσης Θεολόγων και πρώην προϊστάμενος Β΄βάθμιας Εκπαίδευσης Λάρισας.
Μας παρουσίασε την ιστορία της Ορθόδοξης Ιεραποστολής στους αιώνες αλλά κυρίως τη δική του προσωπική εμπειρία όταν βρέθηκε σε Ιεραποστολικό κλιμάκιο στην Αφρική. Μας περιέγραψε γλαφυρά τα προβλήματα , τις δυσκολίες , τις ευκαιρίες  αλλά και τα θαύματα που συντελούνται στη μαύρη Ήπειρο.
Κυρίως όμως μας υπογράμισε τους τρόπους με τους οποίους εμείς μπορούμε να συνδράμουμε το εκεί συντελούμενο τιτάνιο έργο: Με την προσευχή , τη συλλογή χρημάτων και αγαθών που μπορούν να σταλούν εκεί και τη (γιατί όχι) προσωπική μας παρουσία.
Εδώ πρέπει να επισημάνουμε ότι ο Κος Καραμήτρος είναι και πρόεδρος του ιεραποστολικού συλλόγου "ο Άγιος Ιωάννης ο Χρυσόστομος" που ιδρύθηκε από το μακαριστό - άγιο θα προσέθετα - π. Σεραφείμ Δημόπουλο. Το έργο του συλλόγου ήταν και είναι πολυσχιδές και πολυεπίπεδο και αξίζει της προσοχής και της βοήθειάς μας. Το λιγότερο που μπορούμε να κάνουμε είναι να παρακολουθούμε τις εκδηλώσεις τους (πολλές απ' αυτές λαμβάνουν χώρα στη Χριστιανική Εστία) , να μαθαίνουμε για τις δραστηριότητές του και να ενισχύουμε το έργο του υλικά, ηθικά ή με προσωπική βοήθεια.
Ένα ακόμη αξιοπρόσεκτο σημείο της χθεσινής παρουσίας του Κου Καραμήτρου ήταν αυτό που μας τόνισε: Ιεραποστολή γίνεται στην Αφρική και την Ασία , αλλά γίνεται και στη δουλειά , στο σχολείο , στην πολυκατοικία ή στο δρόμο. Γίνεται με λόγια , με περιοδικά και βιβλία αλλά κυρίως με τη Χριστιανική μας συμπεριφορά, την αγάπη και τη θυσία για το διπλανό.
Ευχαριστούμε πολύ τον Κο Καραμήτρο και ευχόμαστε να τον έχουμε σύντομα πάλι κοντά μας!!

Από τους παλιούς μας Κύκλους (Κυριακή 7/2/'10)

    «ΜΑΚΑΡΙΟΙ  ΟΙ  ΠΡΑΕΙΣ»    (Ματθ.   ε'  5)

«Αρρώστια της ψυχής» και «ολιγοχρόνια τρέλα» ονομάζει o Μ. Βασίλειος τον θυμό. «Καταλαμβάνει την ψυχή, σαν άλλος νοικάρης αδιάντροπος, λέει, και εμπο­δίζει το Πνεύμα το Άγιο να εισέλθει σ' αυτήν». Γι’ αυτό και προκαλεί «άθροισμα συμφορών».

 Ο θυμός είναι καρπός του εγωισμού. Συνήθως θυ­μώνει ο άνθρωπος, γιατί δεν γίνεται αυτό πού θέλει. Εξ αρχής ο θυμός δόθηκε από τον Θεό, σαν μια δύναμη της ψυχής για να τη στρέψει ο άνθρωπος προς το κακό. Στον Παράδεισο οι πρωτόπλαστοι, λέει ο Μ. Βασίλειος, έπρεπε να θυμώσουν με τον διάβολο και με αποφασιστι­κότητα και νευρώδη τρόπο να του πουν: «υπάγε οπίσω μου, σατανά», όπως ο Κύριος.

Έκτοτε κι εμείς, αντί να οπλισθούμε με το θυμό για να αποκρούομε τις προσβολές του Πονηρού, θυμώ­νουμε με τους αδελφούς μας, με τα γεγονότα ή και με τα άψυχα ακόμη. Ο θυμός δηλαδή υπηρετεί τον εγωισμό μας και όχι τη σωτηρία μας. Γι’ αυτό ο λόγος του Θεού είναι κατηγορηματικός: «πάσα πικρία και θυμός και οργή και κραυγή... αρθήτω αφ' υμών» (Έφεσ. δ' 31), «παύσαι από οργής και εγκατάλιπε θυμόν» (Ψαλμ. λστ' 8).

«Μάθετε απ' εμού ότι πράος ειμί...» (Ματθ. ια' 29).

Πέρα και πάνω απ' τα ανθρώπινα παραδείγματα, στέ­κει ο «Υπογραμμός» μας, που μας συνιστά: Μαθητεύσετε στη δική μου στάση και συμπεριφορά. Πράος, γλυκύς, ήρεμος, όχι μόνον όταν απευθύνεται σε φίλους αλλά και όταν κυκλώνεται από ακροατές με κακόβουλες διαθέσεις και όταν Του απευθύνουν ερωτήσεις - παγίδες. Όχι μόνον όταν τα θεία Του λόγια βρί­σκουν απήχηση, αλλά και όταν παρανοούνται.

Αλλά εκεί που η πραότητα του Κυρίου είναι εκθαμ­βωτική, είναι η περίοδος του Πάθους Του. Στην αντιμετώπιση της υποκρισίας, της αναίδειας, της θρασύτητας, της ασέβειας, της συκοφαντίας, της προδοσίας, της αχαρι­στίας, που συνθέτουν το κλίμα της εβδομάδος των Πα­θών του Κυρίου μας, η όλη στάση Του προδίδει μια καρδιά γαλήνια, ειρηνική με πλήρη έλεγχο των αισθημά­των και αντιδράσεων στις εξωτερικές προκλήσεις. Η ου­ράνια πραότητα του Κυρίου αφήνει κατάπληκτο κάθε α­προκατάληπτο μελετητή της θείας Μορφής Του.

Πώς θα καλλιεργήσουμε την πραότητα.

Θέληση σταθερή και άκαμπτη, για αγώνα επίμο­νο. «Πνευματικόν χάρισμα η πραότης εστίν, ασκήσει και πόνοις δωρούμενον» (Ζιγαβηνός).

Επίκληση θερμή της Θείας βοήθειας, δια της προ­σευχής και Θεία Χάρη, δια των ιερών Μυστηρίων. Καρπός του Αγίου Πνεύματος, η πραότητα (Γαλ. ε' 23) δεν αποκτάται έξω από το πνευματικό κλίμα της Πεντη­κοστής.

Μακριά οι δικαιολογίες. Πιθανώς να υπάρχουν σοβαροί λόγοι, που διευκολύνουν τις εκδηλώσεις του θυμού. Ο  στόχος για την πραότητα θα μένει πάντα αμετακίνητος. Και μάλιστα «πάσαν πραότητα», όπως συ­νιστά η Αγ. Γραφή (Εφεσ. δ' 2, Κολ. γ' 12), χωρίς εξαίρεση. Ο άγιος Ιωάννης ο Ελεήμων έλεγε: «Ούτε υπέρ ευλόγου, ούτε υπέρ αλόγου προφάσεως οργίζεσθαι οφείλει ο άνθρωπος».

«Κληρονομήσουσι την γήν». Είναι η «γη» πού «προσδοκώμεν» οι πιστοί (Β' Πέτρ. γ' 13). Και ο άγιος Κύριλλος Αλεξανδρείας: «Ημείς την άνω κληρονομούμεν πόλιν, την επουράνιον Ιερουσαλήμ, την των πρω­τοτόκων εκκλησίαν και ταύτην είναι την γην φησιν ο Σωτήρ ,  ην και τοις πραέσιν επηγγείλατο».                                                        

                             Δόξα τῇ μακροθυμίᾳ σου Κύριε, δόξα σοι

Από τους παλιούς μας Κύκλους

«Συντριβήτωσαν ὑπὸ τὴν σημείωσιν τοῦ τύπου τοῦ τιμίου Σταυροῦ σου πᾶσαι αἱ ἐνάντιαι δυνάμεις»

Σαν αντιλήψεις μας φαίνονται αφελείς έως γελοίες, στερούνται πάσης λογικής, είναι περισ­σότερο αποκυήματα αρρωστημένης φαντασίας, ειδικά όταν εμπεριέχουν και θρησκευτικά στοιχεία. Πάνω απ' όλα όμως, οι προλήψεις και οι δεισιδαιμονίες αποτε­λούν ανεπίτρεπτες παρεκκλίσεις της θρησκευτικής εμπειρίας.

Οι δεισιδαιμονίες και οι προλήψεις είναι τόσο πολλές, που θα χρειαζόμασταν ολόκληρους τόμους, για να τις εξιστορήσουμε. Θα ανα­φέρουμε μερικές από αυτές, που σχετίζονται με τη ζωή και το θάνατο, με τη φύση και την ύλη, αλλά και με τη θρησκεία μας, δυστυχώς, οπότε μιλάμε για θρησκοληψίες. Το σπάσιμο του ροδιού και τόσα άλλα, δημιουργούν πραγματικό πονοκέφαλο. Μήπως ξεχάσουμε και τίποτε από αυτά και γί­νουμε υπαίτιοι της δυστυχίας μας! Μας έρχεται στο νου ο Κύριος: «Μάρθα, Μάρθα, μεριμνάς και τυρβάζεις περί πολλά, ενός δ' εστί χρεί­α». Αυτό το « ένα σίγουρα το παραλείπουμε, όταν ασχολούμαστε με πάθος με όλα τα προαναφερθέντα. Και η παράλειψη αυτή,  είναι  τόσο  σημαντική,  πραγματικά  δραματική!

Στο σημείο αυτό ας αναφερθούμε ιδιαίτερα στη βασκανία. Η εκκλησία μας έχει ειδική ευχή, την οποία - μόνο ο ιερέας τη διαβάζει - και είναι πλήρως αποτελεσματική. Όλα τα άλλα μέσα είναι τελείως αναποτελε­σματικά και θρησκευτικά απαγορευμένα. Ειδικά το «φτύσιμο» αποτελεί προσβολή όχι μόνο κατά του εμπτυομένου προσώπου, αλλά και κατά του Θεού, του oποίου αποτελεί εικόνα o συνάνθρωπος μας. Μόνο κατά τη Βάπτιση καλούμεθα να αποτάξομε μετά βδελυγμίας και δια εμπυσμού τον Σατανά και συντα­χθούμε δια βίου με το Χριστό. Η συμφωνία αυτή είναι πολύ σοβαρή και ουδέποτε επιτρέπεται η λύση της.

Όσο για τα όνειρα επειδή αποτελούν την έκφραση του υποσυ­νειδήτου και μετά βεβαιότητας επηρεάζονται από τα καθημερινά μας βιώματα και τις προσλαμβάνουσες παραστάσεις, είναι — κατά κοινή ομολογία – απατηλά. Γι' αυτό και δεν πρέπει να τα πιστεύουμε και πο­λύ περισσότερο να ρυθμίζουμε τη ζωή μας σύμφωνα με αυτά. Αλλά ούτε και η ψυχολογία μας πρέπει να επηρεάζεται. Πολύ περισσότερο να μην αναλισκόμαστε  στο να τα ερμηνεύουμε αναζητώντας ονειροκρίτες.

Οι δεισιδαιμονίες είναι όντως έργο του Σατανά. Είναι ανάγκη να μην τον αψηφήσουμε σαν αντίπαλο, γιατί δεν είναι ευκαταφρόνητος. Έτσι γνωρίζουμε, ότι, αρχικά, ήταν άγγε­λος του Θεού, αλλά από υπέρμετρο εγωισμό δεν δέχθηκε τη θέση, που του έδωσε ο Θεός στον ουρανό και έτσι εξέπεσε ηχηρά. Έκτοτε, αυτός και η ομάδα των δαιμόνων, που τον περιστοιχίζουν, μάχονται να μας απομακρύνουν με κάθε τρόπο από το Θεό, μήπως και καταφέρουμε, με τον πνευματικό μας αγώνα και την υπακοή στο θέλημα Του, να βρε­θούμε εκεί, από όπου αυτός εξέπεσε. Για το σκοπό αυτό μάχεται ακατάπαυστα, μεθοδικά, ύπουλα και εναντίον όλων μας. Τον καθένα τον πιάνει από την αδυναμία του, μέχρι να τον εξοντώσει, δηλαδή, μέχρι να τον απομακρύνει τελείως από το Θεό. Οι ράθυμοι και αμελείς γίνονται εύκολη λεία του. Τους πλέον πνευματικούς ανθρώπους, που αναγνωρίζουν και αποφεύγουν τους πει­ρασμούς του, τους ρίχνει με τον εγωισμό και την κατάκριση, κάνοντας τους περισσότερο βδελυρούς από όλους! Κανείς όμως, σχεδόν, δεν αντι­στέκεται στην περιέργεια να γνωρίσει τα μέλλοντα!

Ωστόσο ο Θεός δεν μας έδωσε αυτή τη δυνατότητα. Και το έ­κανε - στα πλαίσια της σοφίας και της αγάπης Του - για πολλούς λό­γους, μεταξύ των οποίων, για να μας απαλλάξει από την ανησυχία και τη δυστυχία, που θα υποφέραμε ολόκληρη ζωή! «Αν ήταν δυνατόν να προβλέψουμε τι θα μας συμβεί στο μέλ­λον, δεν θα μας έμενε άλλο, από το να αποθάνουμε». Αντί αυτού, ο Θεός μας ενέπνευσε την ελπίδα στη Πρόνοιά Του, δίνοντας μας ταυτόχρονα και αγωνιστικό φρόνημα.

Ιδιαίτερη προσοχή πρέπει να δώσουμε στα παιδιά μας, που είναι αθώα και άπειρα και δεν μπορούν να φαντα­στούν τι συμφέροντα κρύβονται πίσω από τα δελεαστικά ωροσκόπια, που ανυπομονούν να τα διαβάσουν, για να πληροφορηθούν το μέλλον τους, αλλά και τί ζημιά μπορούν να πάθουν, αν ακολουθώντας αυτό το αβέβαιο μέλλον, εγκαταλείψουν τις προσπάθειες του παρόντος και τότε το μέλλον τους προδιαγράφεται όχι απλώς δυσοίωνο, αλλά ζοφερό!

Είναι δύσκολο σε μια κοινωνία, που παραπαίει, να κλείνουν τ' αυτιά τους τα νεαρά παιδιά στις σειρήνες των δεισιδαιμονιών και προ­λήψεων, που ανάγονται στα βάθη των αιώνων. Είναι υπέροχο όμως να μάθουν να αγαπούν την Αλήθεια και μόνο και να την υπηρετούν σε ό­λες τις εκφάνσεις της. Είναι επιβεβλημένο για την ψυχική τους κυρίως υγεία να μη ζουν με τα «ναρκωτικά» της ανεύθυνης μελλοντολογίας.   Κυριακή 6 Φεβρουαρίου 2011  

Από το σημερινό μας Κύκλο (Κυριακή05 Φεβρουαρίου 2012)

Μνήμη των οσίων Εμμελείας, Νόννης, Ανθούσης.

Η Εμμέλεια καταγόταν από την Καισάρεια της Καππαδοκίας, από γένος ένδοξο και αρχοντικό. Οι πρόγονοί της κατείχαν λαμπρές θέσεις στον κρατικό μηχανισμό και μεγάλα πλούτη. Όμως οι πρόγονοί της ήταν και άνθρωποι μορφωμένοι κατά Θεόν. Η Εμμέλεια ήταν κόρη μάρτυρα και νυμφεύθηκε το Βασίλειο.

Η Εμμέλεια δοκίμασε στην ατομική και οικογενειακή της ζωή  πολλές θλίψεις. Αρχικά, ορφάνεψε προτού ακόμη παντρευτεί, κι από τους δυο γονείς της. Ύστερα, ως μητέρα, ταλαιπωρήθηκε πολύ απ’ την ασθένεια του γιου της Βασιλείου που λίγο έλειψε να τον στείλει στο θάνατο.

Ο θάνατος του συζύγου της Εμμελείας γύρω στο 348-349 μ.Χ., αμέσως μόλις γέννησε τον πέμπτο γιό τους Πέτρο, την έθλιψε βαθιά, σχεδόν τη συντάραξε. Η Εμμέλεια ύστερα απ’ το θάνατο του συζύγου της ανέλαβε εξ’ ολοκλήρου τη φροντίδα των εννέα παιδιών της.  Η Εμμέλεια , σαν καλή χριστιανή μητέρα, φρόντισε από νωρίς να ασφαλίσει τις θυγατέρες της στο «ασφαλές και απάνεμο λιμάνι» του γάμου: οι τέσσερις αδελφές παντρεύτηκαν με τη βοήθεια της στοργικής τους μητέρας, αφού πήραν το ανάλογο μερίδιο από την πατρική περιουσία. Η περιουσία τους «κατά τον αριθμόν των τέκνων εννεαχή διετμήθη». Διανεμήθηκε εξ’ ίσου και στα εννέα αδέλφια, ασχέτως απ’ το γεγονός πως δε νυμφεύτηκαν τα τέσσερα: ο Βασίλειος, ο Ναυκράτιος, ο Πέτρος και η Μακρίνα. Αυτή η έμπρακτη χειρονομία ισότητας αρσενικών και θηλυκών τέκνων είναι πραγματικά πρωτοποριακή και συγκινητική για την εποχή της.

Η πολύτεκνη μητέρα Εμμέλεια είχε στο σπίτι πολύτιμη βοηθό τη μεγαλύτερη κόρη της Μακρίνα. Οι δυο τους, μητέρα και κόρη, όταν «αποκαταστάθηκαν» όλα τα  άλλα παιδιά, ασκήτευσαν  σε μοναστήρι του Πόντου και, κατά δική τους επιθυμία μετά το θάνατό τους, τάφηκαν στο ίδιο μνήμα.

To πνεύμα της φιλανθρωπίας και της ελεημοσύνης χαρακτήριζε την Εμμέλεια από τα παιδικά της χρόνια λόγω επίδρασης της οικογένειάς της. Έτσι το ζεύγος του Βασιλείου και της Εμμελείας επιδιδόταν σε έργα αγάπης: «πτωχοτροφείαι, ξενοδοχείαι,...απόμοιρα κτήσεως Θεώ καθιερωθείσης».

Όταν ο υιός της Ναυκράτιος και ο συνασκητής και φίλος του Χρυσάφιος πνίγηκαν ενώ ψάρευαν στον Ίρι ποταμό, η Εμμέλεια δεν πληροφορήθηκε αμέσως το δυστύχημα γιατί βρισκόταν μακριά, σε απόσταση δρόμου τριών ημερών, δηλαδή σε απόσταση 80 χλμ περίπου. Από κάποιον όμως έλαβε το πικρό μήνυμα και «οκλάσασα την ψυχήν, άπνους τε και άφθογγος παραχρήμα εγένετο, του λογισμού τω πάθει παραχωρήσαντος, και έκειτο ομού τη προσβολή της πονηράς ακοής, καθάπερ τις αθλητής γενναίος απροσδοκήτω κατασεισθείσα πληγή». Αργότερα όμως οπλίστηκε με υπομονή και σαν γνήσια χριστιανή μητέρα «δεν παρασύρθηκε από το πάθημα-συμφορά, ούτε έκανε κάτι ταπεινό και γυναικείο, ώστε να βάλει τις φωνές για το κακό, να σχίσει τα ρούχα της ή να θρηνήσει τη συμφορά ή να σηκώσει θρήνους με φοβερά μοιρολόγια. Αντίθετα, έμεινε ήσυχη και καρτερική, αποκρούοντας τις παρορμήσεις της ανθρώπινης φύσεως με τους δικούς της λογισμούς κι αυτούς που της διετύπωνε η θυγατέρα της για την αντιμετώπιση της συμφοράς». Τελείωσε τη ζωή της ως μοναχή με ηγουμένη τη θυγατέρα της Οσία Μακρίνα.

Στην Αριανζό της Καππαδοκίας, χωριό κοντά στη μικρή πόλη Ναζιανζό, γεννήθηκε από το Φιλτάτιο και τη Γοργονία το 304μ. Χ. η αγία Νόννα. Τα δυό παιδιά τους διέπρεψαν: Ο Αμφιλόχιος αναδείχτηκε δάσκαλος της ρητορικής και η Νόννα εγκαλλώπισμα και χαρά της οικογένειάς της.

Αργότερα παντρεύεται το Γρηγόριο που ελκύεται απ’ τα προσόντα της: «εύκλεια γένους, ευσέβεια και ήθος και κάλλος και πασών των αρετών το σύμπλεγμα παρήσαν αυτή». Ο Γρηγόριος είχε σπουδάσει νομικά και ήταν ανώτερος υπάλληλος. Σώφρων, αγαπητός  και δίκαιος διακρινόταν για την τιμιότητά του, αλλά υπήρχε ένα μελανό σημείο στη σχέση τους: ο Γρηγόριος ήταν οπαδός των Υψισταρίων. Η Νόννα, παρά τις δυσκολίες στο γάμο της, οι οποίες προέκυπταν απ’ τη διαφορετική θρησκευτική πεποίθηση του συζύγου της, δε σκέφτηκε στιγμή το ενδεχόμενο χωρισμού γιατί εκτιμούσε τα θετικά γνωρίσματα του συζύγου της: τη σωφροσύνη, την ειρηνικότητα και την καλή προαίρεση. Ακούραστη σε υπομονή και φροντίδες γι’ αυτόν, κατορθώνει στο τέλος να κάμψει την ψυχή του: Προσελκύεται λοιπόν ο Γρηγόριος στο χριστιανισμό απ’ τη σύζυγό του και βαπτίζεται. Η σύζυγός του Νόννα, ενώ στα ζητήματα πίστης και θεολογίας αποδεικνυόταν καθημερινά διδασκάλισσά του, έκρινε ότι, σ’ όλα τα άλλα, ήταν συνετό και αναγκαίο να «νικάται» από τον άνδρα της σύμφωνα με το «νόμο της συζυγίας». Όταν πέθανε ο επίσκοπος της Ναζιανζού, η χριστιανική κοινότητα της περιοχής, κλήρος και λαός, ζητούσε επιμόνως απ’ το Γρηγόριο, το σύζυγο της Νόννας ν’ αναλάβει το επισκοπικό αξίωμα κι έτσι έγινε.

Η Νόννα θεωρούσε άριστο και πρωταρχικό τρόπο παιδοτροφίας και διαπαιδαγώγησης τη διδαχή, προφορική και γραπτή, της Αγίας Γραφής. Γυναίκα δραστήρια και ενάρετη, εργατική και οικονόμα, προβλεπτική και ευλαβής νοικοκυρά, έκανε όλες τις δουλειές του σπιτιού αγόγγυστα, παρ’ ότι ήταν ευκατάστατη. Η Νόννα φρόντιζε για το σπίτι της όπως και για την ψυχή της και τις ψυχές των δικών της ανθρώπων. Δεν έχανε το χρόνο της σε φλυαρίες και άσκοπες συζητήσεις με άλλες γυναίκες, «ουδέ...ήλθε βέβηλον έπος», δηλαδή δεν εξήλθε απ’ το στόμα της βέβηλος-άπρεπος  λόγος.

Στα έργα της φιλανθρωπίας η Νόννα είχε ως βοηθό και συμπαραστάτη το σύζυγό της. Τους ήταν κοινά τα χρήματα και η προθυμία του να προσφέρουν στους πάσχοντες και τους θλιβομένους.

Την χαρά διακόπτει η λύπη και η συμφορά. Μέσα σε λίγο χρόνο, στο μικρό διάστημα των ετών 369-370μ.Χ., της άρπαξε ο θάνατος τα δυο μικρότερα παιδιά της, πριν κλείσουν τα σαράντα. Η Γοργονία μάλιστα ήταν ήδη μητέρα έξι παιδιών τη στιγμή του θανάτου της. Μετά από λίγους μήνες πέθανε ξαφνικά κι ο σύζυγός της Αλύπιος. Τα έξι εγγόνια της Νόννας (ο Αλύπιος ο νεώτερος, η Αλυπιανή, η Ευγενία, η Νόννα, ο Φιλτάτιος ο Νεώτερος και ο Γρηγόριος ο Νεώτερος), ορφανά από μάννα και πατέρα,  εμψυχώνονταν απ’ την παρουσία της γιαγιάς τους που στεκόταν ακατάβλητη στους αλληλοδιαδιαδόχους θανάτους των παιδιών της.

Ο Γρηγόριος ο Θεολόγος, ως στοργικός γιος, γηροκόμησε τη μητέρα του όσο μπορούσε καλύτερα. Κατά την αντίληψή του, το καθήκον προς τους γέροντες γονείς ήταν ιερό: «Αυτούς εγώ γηροκομούσα και τους περιποιούμουν στα παθήματά τους και οι ελπίδες γλύκαιναν την ψυχή μου ότι κάτι άριστο εκτελώ και εκπληρώνω ένα φυσικό χρέος». Η αγία Νόννα εκοιμήθη ειρηνικά περί το 374 μ.Χ.

Η μητέρα του Ιωάννου του Χρυσοστόμου Ανθούσα καταγόταν από πλούσια και ευγενική οικογένεια της Αντιόχειας. Την Ανθούσα νυμφεύεται ο Σεκούνδος, «magister militum Syriae».

Δυστυχώς ο Σεκούνδος πέθανε πολύ νωρίς, όταν ο γιος του Ιωάννης ήταν ακόμη βρέφος μηνών. Η νεαρή μητέρα και χήρα Ανθούσα απ’ την αρχή μερίμνησε για τη χριστιανική ανατροφή του παιδιού της. Απ’ την τρυφερή του ηλικία διέπλασε  το χαρακτήρα του. Έτσι η περαιτέρω διαπαιδαγώγησή του ήταν ευκολότερη, αφού μπορούσε από νωρίς να εισαγάγει τον Ιωάννη στην ευλάβεια, στη φιλοσοφία και στην απόκτηση της αρετής.Στη διαμόρφωση του Ιωάννη συντέλεσε και η εκ πατρός θεία του, διάκονος Σαβιανή.

Η Ανθούσα, νεαρή και ενάρετη χήρα, ήταν παράδειγμα σωφροσύνης, αγνότητας και καθαρότητας βίου. Το πνεύμα του κόσμου και οι κοσμικές συγκεντρώσεις δεν την είλκυαν. Η ενδυμασία, οι λόγοι της και η εν γένει συμπεριφορά της, όλα μιλούσαν για την ξεχωριστή της φύση. Αυθόρμητα την επαίνεσε για την αρετή της και ο μεγάλος ρητοροδιδάσκαλος Λιβάνιος: Βαβαί, έφη, οίαι παρά Χριστιανοίς γυναίκές εισιν... Τοσούτου ου παρ’ ημίν μόνον, αλλά και παρά τοις έξωθεν το πράγμα απολαύει του θαύματος και του επαίνου».

Όταν όμως η Ανθούσα πληροφορήθηκε τους σκοπούς του γιου της (να αποσυρθεί στην έρημο),  προσπάθησε να τον αποτρέψει με θρήνους, παράπονα και παρακλήσεις. «Προτίμησα να ζω στην αμφιβολία και την ανησυχία και παρέμεινα  στη σιδηρά κάμινο της χηρείας. Και το κατόρθωσα, πρώτον, με τη βοήθεια του Θεού. Έπειτα, όμως, έβρισκα εξαιρετική ανακούφιση στη δυστυχία μου, καθώς έβλεπα διαρκώς τη μορφή σου, που μου διατηρούσε έμψυχη, ακριβή εικόνα του μακαρίτη… Σου τα λέω για να σου ζητήσω, για όλα όσα έκανα, μια χάρη: μη με αφήσεις χήρα για δεύτερη φορά. Μη μου ανάψεις πάλι το πένθος, που τώρα πλέον έχει αποκοιμηθεί. Περίμενε πρώτα το θάνατό μου, ίσως έπειτα από λίγο καιρό να πεθάνω. … Όταν λοιπόν με παραδώσεις στη γη και ανακατέψεις τα οστά μου με τα οστά του πατέρα σου, τότε πήγαινε όπου θέλεις και ταξίδεψε σ’ όποια θάλασσα θέλεις.»

Η Ανθούσα με τα συγκλονιστικά λόγια της έπεισε τον Ιωάννη. Στάθηκε η ενσάρκωση της τέλειας μητρικής αγάπης που δεν ζητά κοσμικά ανταλλάγματα. Απέδειξε πως δεν ήθελε το γιο της κοντά της για να «ανοίξει» δικιά του οικογένεια, ώστε ως μάννα να γίνει και γιαγιά, βλέποντας εγγόνια απ’ το παιδί της. Η στοργική μητέρα του Ιωάννη του Χρυσοστόμου δεν απατήθηκε στην προαίσθησή της: δυο χρόνια μετά, όπως το είχε προείπει στο γιο της, «κοιμήθηκε εν Κυρίω» σε ηλικία μόνο 43 ετών.

Από τους παλιούς μας Κύκλους (7/2/'10)

ΜΕΓΑΛΥΝΑΡΙΑ ΥΠΑΠΑΝΤΗΣ

Ἀκατάληπτόν ἐστι, τὸ τελούμενον ἐν σοί, καὶ Ἀγγέλοις καὶ βροτοῖς, Μητροπάρθενε ἁγνή.

Ἀγκαλίζεται χερσίν, ὁ Πρεσβύτης Συμεών, τὸν τοῦ νόμου Ποιητήν, καὶ Δεσπότην τοῦ παντός.

Βουληθεὶς ὁ Πλαστουργός, ἵνα σώσῃ τὸν Ἀδάμ, μήτραν ᾤκησε τὴν σήν, τῆς Παρθένου καὶ ἁγνῆς.

Γένος ἄπαν τῶν βροτῶν, μακαρίζει σε Ἁγνή, καὶ δοξάζει σε πιστῶς, ὡς Μητέρα τοῦ Θεοῦ.

Δεῦτε, ἴδετε Χριστόν, τὸν Δεσπότην τοῦ παντός, ὃν βαστάζει Συμεών, σήμερον ἐν τῷ ναῷ.

Ἐπιβλέπεις πρὸς τὴν γῆν, καὶ ποιεῖς τρέμειν αὐτήν, καὶ πῶς γέρων κεκμηκώς, σὲ κατέχει ἐν χερσὶ;

Ζήσας ἔτη Συμεών, ἕως εἶδε τὸν Χριστόν, καὶ ἐβόα πρὸς αὐτόν· Νῦν ἀπόλυσιν ζητῶ.

Ἡ λαβὶς ἡ μυστική, ἡ τὸν ἄνθρακα Χριστόν, συλλαβοῦσα ἐν γαστρί, σὺ ὑπάρχεις Μαριάμ.

Θέλων ἐνηνθρώπησας, ὁ προάναρχος Θεός, καὶ ναῷ προσφέρεσαι, τεσσαρακονθήμερος.

Κατελθόντ' ἐξ οὐρανοῦ, τὸν Δεσπότην τοῦ παντός, ὑπεδέξατο αὐτόν, Συμεὼν ὁ Ἱερεύς.

Λάμπρυνόν μου τὴν ψυχήν, καὶ τὸ φῶς τὸ αἰσθητόν, ὅπως ἴδω καθαρῶς, καὶ κηρύξω σε Θεόν.

Μητροπάρθενε ἁγνή, τὶ προσφέρεις τῷ ναῷ, νέον βρέφος ἀποδούς, ἐν ἀγκάλαις Συμεών;

Νῦν ἀπόλυσιν ζητῶ, ἀπὸ σοῦ τοῦ Πλαστουργοῦ, ὅτι εἶδὸν σε Χριστέ, τὸ σωτήριόν μου φῶς.

Ὃν οἱ ἄνω λειτουργοί, τρόμῳ λιτανεύουσι, κάτω νῦν ὁ Συμεών, ἀγκαλίζεται χερσί.

Θεοτόκε ἡ ἐλπίς, πάντων τῶν Χριστιανῶν, σκέπε φρούρει φύλαττε, τοὺς ἐλπίζοντας εἰς σέ.

Ὁ Εἱρμὸς

«Ἐν νόμῳ, σκιᾷ καὶ γράμματι, τύπον κατίδωμεν οἱ πιστοί, πᾶν ἄρσεν τὸ τὴν μήτραν διανοῖγον, ἅγιον Θεῷ· διὸ πρωτότοκον Λόγον, Πατρὸς ἀνάρχου Υἱόν, πρωτοτοκούμενον Μητρί, ἀπειράνδρῳ, μεγαλύνομεν».

Ἀπολυτίκιον Ἦχος α'

Χαῖρε κεχαριτωμένη Θεοτόκε Παρθένε· ἐκ σοῦ γὰρ ἀνέτειλεν ὁ Ἥλιος τῆς δικαιοσύνης, Χριστὸς ὁ Θεὸς ἡμῶν, φωτίζων τοὺς ἐν σκότει. Εὐφραίνου καὶ σὺ Πρεσβύτα δίκαιε, δεξάμενος ἐν ἀγκάλαις τὸν ἐλευθερωτὴν τῶν ψυχῶν ἡμῶν, χαριζόμενος ἡμῖν καὶ τὴν Ἀνάστασιν.