Από τους παλιούς μας Κύκλους (Κυριακή 3 Απριλίου 2011)

 Ο ΑΚΑΘΙΣΤΟΣ ΥΜΝΟΣ

                 Ιδιαίτερη είναι η αγάπη και ξεχωριστός ο σεβασμός, με τον οποίο το σύνολο των πιστών περιβάλλει την Ακολουθία του Ακάθιστου Ύμνου. Αγάπη και σεβασμός που πηγάζουν και εμπνέονται από το πρόσωπο προς το οποίο απευθύνεται η Ακολουθία, από την εκφραστικότητα και τον πλούτο των  κειμένων, από το μελωδικό ένδυμα των λόγων. Ο Ακάθιστος ύμνος χαρακτηρίζεται ως ένα αριστούργημα της βυζαντινής υμνογραφίας. Κανένας δεν μπορεί να αμφισβητήσει τον πλούτο του λόγου,  την ποιητικότητα ορισμένων στίχων και προπαντός το υψηλό περιεχόμενο του ύμνου, που εξυμνεί την ενανθρώπιση του Θεού δια της Παναγίας Θεοτόκου. Είναι αλλεπάλληλες οι εκφράσεις χαράς, αγαλλιάσεως και λυτρώσεως που δίνουν ενθουσιαστικό τόνο στον ύμνο.

               

            …Ὕμνος ἅπας ἡττᾶται, συνεκτείνεσθαι σπεύδων,  τῷ πλήθει τῶν πολλῶν οἰκτιρμῶν σου ἰσαρίθμους γὰρ τῇ ψάμμῳ ὠδάς, ἂν προσφέρωμέν σοι, Βασιλεῦ ἅγιε, οὐδὲν τελοῦμεν ἄξιον,  ὧν δέδωκας ἡμῖν τοῖς σοὶ βοῶσιν Ἀλληλούια…

            Σύμφωνα με το Συναξαριστή, ο Ύμνος δημιουργήθηκε το 626, μετά τη σωτηρία της Κωνσταντινούπολης από την πολιορκία των Αβάρων και των Περσών, οπότε και εψάλη για πρώτη φορά. Κατά το έτος 626 η Κωνσταντινούπολη πολιορκήθηκε από τους Πέρσες και Αβάρους. Ο βασιλέας Ηράκλειος απουσίαζε στη Μικρά Ασία σε πόλεμο κατά των Περσών. Τότε ο φρούραρχος Βώνος μαζί με τον Πατριάρχη Σέργιο ανέλαβαν την υπεράσπιση της αυτοκρατορίας. Ο Πατριάρχης περιέτρεχε τη πόλη με την εικόνα της Παναγίας της Βλαχερνίτισσας και ενεθάρρυνε τα πλήθη και τους μαχητές. Ξαφνικά έγινε φοβερός ανεμοστρόβιλος που δημιούργησε τρικυμία και κατέστρεψε τον εχθρικό στόλο και τη νύκτα της 7ης προς την 8η Αυγούστου, αναγκάσθηκαν να φύγουν άπρακτοι. Ο λαός πανηγυρίζοντας τη σωτηρία του, συγκεντρώθηκε στο Ναό της Παναγίας των Βλαχερνών και όλοι όρθιοι έψαλλαν τον από τότε λεγόμενο «Ακάθιστο Ύμνο» στην Παναγία, αποδίδοντας τα «νικητήρια» και την ευγνωμοσύνη τους στην «Τῇ ὑπερμάχῳ στρατηγῷ». Επίσης, από την πρώτη στιγμή που εμφανίστηκε ο ύμνος οι πιστοί σε κάθε ευκαιρία και αφορμή, τον έψαλαν όρθιοι και απ’ την αρχή συνδέθηκε με την εορτή του Ευαγγελισμού του οποίου την ακολουθία το εκκλησίασμα παρακολουθούσε όρθιο.                                                             

…Ὦ πανύμνητε Μῆτερ, ἡ τεκοῦσα τὸν πάντων ἁγίων, ἁγιώτατον Λόγον δεξαμένη γὰρ τὴν νῦν προσφοράν, ἀπὸ πάσης ρῦσαι συμφορᾶς ἅπαντας, καὶ τῆς μελλούσης λύτρωσαι κολάσεως, τοὺς σοὶ βοῶντας Ἀλληλούια.

Από το χθεσινό ανάγνωσμα-Ένα διαφορετικό παζάρι-Αριστούργημα!!

ΓΕΝΕΣΙΣ ΙΗ΄ 20-33  

20 εἶπε δὲ Κύριος· κραυγὴ Σοδόμων καὶ Γομόρρας πεπλήθυνται πρός με, καὶ αἱ ἁμαρτίαι αὐτῶν μεγάλαι σφόδρα. 21 καταβὰς οὖν ὄψομαι, εἰ κατὰ τὴν κραυγὴν αὐτῶν τὴν ἐρχομένην πρός με συντελοῦνται (οι αμαρτίες κραυγάζουν και η κραυγή τους φτάνει στο θρόνο του Θεού), εἰ δὲ μή, ἵνα γνῶ . 22 ..... ῾Αβραὰμ δὲ ἔτι ἦν ἑστηκὼς ἐναντίον Κυρίου (σε συνομιλία-προσευχή). 23 καὶ ἐγγίσας (διστακτικά;;)῾Αβραὰμ εἶπε· μὴ συναπολέσῃς δίκαιον μετὰ ἀσεβοῦς καὶ ἔσται ὁ δίκαιος ὡς ὁ ἀσεβής (Θα καταστρέψεις και θα εξομοιώσεις το δίκαιο με τον ασεβή;); 24 ἐὰν ὦσι πεντήκοντα δίκαιοι ἐν τῇ πόλει, ἀπολεῖς αὐτούς; οὐκ ἀνήσεις πάντα τὸν τόπον ἕνεκεν τῶν πεντήκοντα δικαίων, ἐὰν ὦσιν ἐν αὐτῇ (δε θ' αφήσεις τον τόπο για τους δικαίους;;); 25 μηδαμῶς σὺ ποιήσεις ὡς τὸ ρῆμα τοῦτο, τοῦ ἀποκτεῖναι δίκαιον μετὰ ἀσεβοῦς, καὶ ἔσται ὁ δίκαιος ὡς ὁ ἀσεβής. μηδαμῶς (δε θα το κάνεις αυτό ...δε θα το κάνεις!!)· ὁ κρίνων πᾶσαν τὴν γῆν, οὐ ποιήσεις κρίσιν (Θάρρος και "κολακεία" μαζί: "Εσύ ο δίκαιος δε θα φερθείς δίκαια;"); 26 εἶπε δὲ Κύριος· ἐὰν ὦσιν (αν βρίσκονται) ἐν Σοδόμοις πεντήκοντα δίκαιοι ἐν τῇ πόλει, ἀφήσω ὅλην τὴν πόλιν καὶ πάντα τὸν τόπον δι᾿ αὐτούς. 27 καὶ ἀποκριθεὶς ῾Αβραὰμ εἶπε· νῦν ἠρξάμην λαλῆσαι πρὸς τὸν Κύριόν μου, ἐγὼ δέ εἰμι γῆ καὶ σποδός(τώρα που εγώ ο τιποτένιος άρχισα να μιλάω στον Κύριο..)· 28 ἐὰν δὲ ἐλαττονωθῶσιν οἱ πεντήκοντα δίκαιοι εἰς τεσσαρακονταπέντε, ἀπολεῖς ἕνεκεν τῶν πέντε πᾶσαν τὴν πόλιν (θα την καταστρέψεις για πέντε ανθρώπους;;); καὶ εἶπεν· οὐ μὴ ἀπολέσω, ἐὰν εὕρω ἐκεῖ τεσσσαρακονταπέντε. 29 καὶ προσέθηκεν ἔτι λαλῆσαι πρὸς αὐτόν(επιμένει ο Αβραάμ), καὶ εἶπεν· ἐὰν δὲ εὑρεθῶσιν ἐκεῖ τεσσαράκοντα; καὶ εἶπεν· οὐ μὴ ἀπολέσω ἕνεκεν τῶν τεσσαράκοντα. 30 καὶ εἶπε· μή τι κύριε, ἐὰν λαλήσω (μήπως να πω κάτι ακόμα, Κύριε); ἐὰν δὲ εὑρεθῶσιν ἐκεῖ τριάκοντα; καὶ εἶπεν· οὐ μὴ ἀπολέσω ἕνεκεν τῶν τριάκοντα. 31 καὶ εἶπεν· ἐπειδὴ ἔχω λαλῆσαι πρὸς τὸν κύριον· ἐὰν δὲ εὑρεθῶσιν ἐκεῖ εἴκοσι; καὶ εἶπεν· οὐ μὴ ἀπολέσω, ἐὰν εὕρω ἐκεῖ εἴκοσι. 32 καὶ εἶπε· μήτι κύριε, ἐὰν λαλήσω ἔτι ἅπαξ (μια φορά ακόμη..)· ἐὰν δὲ εὑρεθῶσιν ἐκεῖ δέκα; καὶ εἶπεν· οὐ μὴ ἀπολέσω ἕνεκεν τῶν δέκα (ο Λωτ και η οικογένειά του ήταν πέντε άτομα). 33 ἀπῆλθε δὲ ὁ Κύριος, ὡς ἐπαύσατο λαλῶν τῷ ῾Αβραάμ, καὶ ῾Αβραὰμ ἀπέστρεψεν εἰς τὸν τόπον αὐτοῦ.

Από τους παλιούς μας Κύκλους (Κυριακή 3 Απριλίου 2011)

Τη  εικοστή ενάτη του μηνός Μαρτίου, μνήμη των αγίων μαρτύρων ΜΑΡΚΟΥ, επισκόπου Αρεθουσίων, ΚΥΡΙΛΛΟΥ, διακόνου, και των εν Ασκάλωνι και Γάζη ΠΑΡΘΕΝΩΝ γυναικών και ΙΕΡΩΜΕΝΩΝ ανδρών.

Ο εν αγίοις πατήρ ημών Μάρκος χειροτονήθηκε επίσκοπος της πό­λεως Αρέθουσας (σημ. Er-Rastan στην Συρία), επί αγίου Κων­σταντίνου του Μεγάλου. Κινούμενος από θείο ζήλο διακρίθηκε στον αγώνα κατά της ειδωλολατρίας· με τα ίδια του τα χέρια κατακρήμνισε ναό των ειδώλων και οικοδόμησε στην θέση του ναό του αληθινού Θεού. Κατά τους ταραγμένους χρόνους που ακολούθησαν την Σύνοδο της Νίκαιας, παρα­σύρθηκε στις τάξεις των ημιαρειανών επισκόπων, που χωρίς να αρνούνται την θεότητα του Λόγου δεν αποδέχονταν τον όρο «ομοούσιος». Έλαβε μέρος στις Συνόδους της Σαρδικής (343) και του Σιρμίου (351), συντάσσοντας μάλιστα ομολογία πίστεως, η οποία προσ­παθούσε να συμφιλιώσει τα αντιτιθέμενα μέρη για να αποκατασταθεί η ενότητα της Εκκλησίας (359). Σύντομα όμως κατάλαβε το λάθος του και προσχώρησε χωρίς δισταγμό στις τάξεις των ορθοδόξων, λίγο καιρό πριν ανέλθει στην εξουσία ο Ιουλιανός ο Παραβάτης και επιδιώξει δια της βίας την παλινόρθωση της ειδωλολατρίας.

Μαθαίνοντας την νέα αυτή τροπή των πραγμάτων, οι ειδωλολάτρες της Αρέθουσας, που μνησικακούσαν κατά του επισκόπου, επιχείρησαν να τον συλλάβουν. Τελείως αχάριστος απέναντι στον Μάρκο, ο οποίος του έσωσε την ζωή την στιγμή της δολοφονίας των γονέων του, ο Ιουλιανός παρέσχε πλήρη κάλυψη στους ειδωλολάτρες. Όταν πληροφορήθηκε ο Μάρκος ότι συνέλαβαν στην θέση του άλλους χριστιανούς και τους υπέβαλλαν σε μαρτύρια, παραδόθηκε ο ίδιος. Μόλις τον είδαν οι εχθροί του όρμησαν με αγριότητα χωρίς να σεβα­στούν τα άσπρα του μαλλιά και αφού τον γύμνωσαν, τον  ξυλοκόπησαν αλύπητα. Τον έριξαν κατόπιν σ' έναν δυσώδη βόθρο και μετά τον παρέδωσαν σε παιδιά που τρυπούσαν τις σάρκες του αγίου με τις γραφίδες τους. Έπειτα άλειψαν το σώμα του Μάρκου με άλμη και μέλι και τον έκλεισαν σε καλάθι, το οποίο κρέμασαν στο ύπαιθρο, υποβάλλοντας τον στον καύσωνα του ήλιου και στα τσιμπήματα σφηκών και μελισσών. Παρά τα βασανιστήρια ο Μάρκος παρέμενε ακλόνητος στην πίστη του, αρνούμενος κάθε συμβιβασμό με τους ειδωλολάτρες, που επιθυμούσαν να του αποσπάσουν τουλάχιστον την υπόσχεση της ανοικοδόμησης εκ νέου, με δική του δαπάνη,   του ιερού που είχε γκρεμίσει. Ο άγιος αρνήθηκε και την παραμικρή παραχώρηση, λέγοντας ότι και ο απλός οβολός θα ισοδυ­ναμούσε στην προκειμένη περίπτωση με ολοκληρωτική απάρνηση της πί­στης. Νικημένοι τελικά τον κατέβασαν και μερικοί μάλιστα έγιναν χριστιανοί. Ο άγιος Μάρκος εξεδήμησε εν ειρήνη το 364, λαμ­βάνοντας το τρόπαιο των ομολογητών του Χριστού.

Την ίδια εποχή ο Κύριλλος, διάκονος στην Ηλιούπολη της Φοινίκης (Μπααλμπέκ), που και αυτός είχε συντρίψει πολλά είδωλα τον καιρό του αγίου Κων­σταντίνου, συνελήφθη από τους ειδωλολάτρες. Του άνοιξαν την κοιλιά, διασκόρπισαν τα σπλάγχνα στο έδαφος και έφαγαν το συκώτι του ωμό. Οι ένοχοι της τόσο βδελυρής αυτής πράξης υπέστησαν την θεία μήνι: άλλοι έχασαν όλα τους τα δόντια, άλλων σάπισε και κόπηκε η γλώσσα, ενώ άλλοι τυφλώθηκαν.

Στην Ασκάλωνα (Ashkelon)  και την Γάζα της Παλαιστίνης, οι ειδωλολάτρες επιτέθηκαν στους κληρικούς και στις παρθένες που είχαν αφιερωθεί στον Θεό. Τους αφαίρεσαν τα σπλάγχνα και αφού γέμισαν την κοιλιά τους με κριθάρι, τους έριξαν βορά στους χοίρους. Στην Σεβάστεια (سبسطية‎, Sebastiya ,κοντά στη Νεάπολη-Nablus, της Παλαιστίνης) άνοιξαν την λειψανοθήκη του αγίου Ιωάννου του Προδρόμου και αφού έκαψαν τα οστά, σκορπίσανε τις στάχτες στον αέρα.

Οι θηριωδίες αυτές δεν κατόρθωσαν να επαναφέρουν την λατρεία των ειδώλων. Ο λαός στην μεγάλη του πλειοψηφία αδιαφορούσε για τις επι­διώξεις των ειδωλολατρών σε βαθμό πού, όταν ο Ιουλιανός θέλησε να οργανώσει μεγάλη γιορτή στην Αντιόχεια προς τιμήν του Απόλλωνος, απορημένος βρέθηκε ολομόναχος με τους αυλικούς του σ’ έναν άδειο ναό, ενώ στην πόλη τον περιγελούσε ο λαός.    

Από τους παλιούς μας Κύκλους (2008)

Μνήμη του αγίου Οσιομάρτυρος ΕΥΣΤΡΑΤΙΟΥ του Νηστευτού.

της Λαύρας των Σπηλαίων του Κιέβου.(28^η Μαρτίου)

Προερχόμενος από πλούσια οικογένεια του Κιέβου, ο όσιος Ευστρά­τιος παραιτήθηκε από τα αγαθά του και τα μοίρασε στους πτωχούς, ώστε να καταφέρει να αγωνισθεί ως αληθινός στρατιώτης Εκείνου ο οποίος κατέστη πτωχός για χάρη μας. Εκάρη μοναχός στην Λαύρα των Σπηλαίων του Κιέβου και αφοσιώθηκε με την δύναμη του Σταυρού σε μεγάλους αγώνες κατά των παθών και των αοράτων δαιμόνων, τους οποίους νικούσε με την ταπείνωση και την υπακοή του. Φυλάσσοντας στο πνεύμα του την ανάμνηση της πτώσης πού προκάλεσε η παρακοή των προπατόρων μας, διακρινόταν για τις νηστείες και την εγκράτεια του σε τέτοιο βαθμό πού επονομάσθηκε  «Νηστευτής».

Όταν, κατά θεία οικονομία, η ρωσική γη κατακτήθηκε και υπο­δουλώθηκε από τον Μπονιάκ τον Άρπαγα, Χάνο των Κουμάνων, ο μακάριος Ευστράτιος συνελήφθη κατά την διάρκεια επιδρομής των βαρ­βάρων στην μονή (1096). Τον πήγαν στην Χερσώνα και τον πούλησαν σκλάβο σε έναν Εβραίο, μαζί με άλλους πενήντα κατοίκους του Κιέβου. Ο Εβραίος (Χάζαρος;;) θέλησε να τους αναγκάσει να απαρνηθούν τον Χρι­στό, υποβάλλοντας τους στο μαρτύριο της πείνας. Ο Ευστράτιος όμως διαβεβαίωσε τους ομοθρήσκους του και τους έπεισε να αποδεχθούν την εφήμερη στέρηση τροφής για να κερδίσουν την αιώνια ζωή. Εξαντλη­μένοι από πείνα και δίψα, οι πενήντα αιχμάλωτοι πέθαναν, κάποιοι μετά από τέσσερεις ημέρες, άλλοι μετά από επτά και οι δυνατότεροι μετά δέκα ημέρες. Μονάχα ο Ευστράτιος απέμενε ζωντανός, καθώς ήταν ασκημένος στην νηστεία. Ο Εβραίος, διαπιστώνοντας ότι ο Ευστράτιος ήταν υπεύθυνος για την αποτυχία του σχεδίου του και για την απώλεια τόσων χρημάτων εξαιτίας του θανάτου των δούλων του, ζητούσε εκδίκηση. Καθώς πλησίαζε η εορτή του Πάσχα, κάρφωσε τον Ευστράτιο σε έναν σταυρό και τον περιέφερε χλευάζοντας τον, όπως είχαν κάνει οι προπάτορές του με τον Χριστό. Φώναζε: «Τρελέ, γεύσου λοιπόν το Πάσχα του Νόμου για να μείνεις ζωντανός και να απο­φύγεις την κατάρα» (βλ. Δευτερ. 21, 23). Ο άγιος αποκρίθηκε: «Ο Κύριος με αξίωσε αυτής της μεγάλης χάρης, να υποφέρω για το Όνομα Του στον σταυρό, καθ' ομοίωσιν του Πάθους Του. Ελπίζω να μου πει όπως  στον ληστή: «Σήμερον μετ' εμού έση εν τω παραδείσω». Το δικό σας Πάσχα μου είναι άχρηστο, δεν φοβούμαι την κα­τάρα, γιατί ο Χριστός, το δικό μας Πάσχα, κατήργησε την κατάρα και μας έδωσε την αιώνια ζωή με το ξύλο του Σταυρού, πάνω στο οποίο σταυρώθηκε. Εσύ όμως πού με σταύρωσες και οι συνένοχοί σου θα κλαίτε και θα οδύρεστε, γιατί το αίμα μου θα πέσει πάνω σας όπως και το αίμα των άλλων χριστιανών που θανατώσατε. Ο Χρι­στός απεχθάνεται τα Σάββατά σας και θα μετατρέψει τις εορτές σας σε θλίψη, γιατί η ώρα να απολεσθεί ο άρχων της αδικίας πλησιάζει». Έξαλλος ο Εβραίος άρπαξε μια λόγχη και την κάρφωσε στο πλευρό του σταυρωμένου Ευστρατίου. Παρουσιάσθηκε τότε άρμα με πύρινα άλογα πού σήκωναν την ψυχή του μάρτυρα στον ουρανό και ακού­στηκε φωνή να λέει: «Ιδού ο ένδοξος πολίτης της ουρανίου πολιτείας!» Το σώμα του οσιομάρτυρος το έριξαν στην θάλασσα και τα κύματα το ξέβρασαν σε σπήλαιο, οπού άρχισαν να επιτελούνται πλήθος θαυ­μάτων, τα όποια οδήγησαν πολλούς Εβραίους της περιοχής να ασπα­σθούν την πίστη του Χριστού.

Η προφητεία του αγίου Ευστρατίου εκπληρώθηκε με τον ακόλουθο τρόπο : Ένας ευγενής Εβραίος πού είχε ασπασθεί τον Χριστιανισμό διο­ρίστηκε διοικητής αυτής της επαρχίας. Εξόμωσε όμως, και επέτρεψε στους ομοεθνείς του να αιχμαλωτίσουν τους χριστιανούς. Όταν πληροφορήθηκε τα κακουργήματα του έπαρχου, ο ηγεμόνας διέταξε να θανα­τωθεί και να εξοριστούν όλοι οι έμποροι δούλων. Κρέμασαν τότε τον Εβραίο πού είχε σκοτώσει τον άγιο Ευστράτιο σε δέντρο και βρήκε ο άθλιος οικτρό θάνατο, ανάλογο με εκείνον του Ιούδα.

Από τα σημερινά αναγνώσματα

Πρόσταγμα Κυρίου πηγὴ ζωῆς, ποιεῖ δὲ ἐκκλίνειν ἐκ παγίδος θανάτου. ἐν πολλῷ ἔθνει δόξα βασιλέως, ἐν δὲ ἐκλείψει λαοῦ συντριβὴ δυνάστου. μακρόθυμος ἀνὴρ πολὺς ἐν φρονήσει, ὁ δὲ ὀλιγόψυχος ἰσχυρῶς ἄφρων. πραΰθυμος ἀνὴρ καρδίας ἰατρός, σὴς δὲ ὀστέων καρδία αἰσθητική. ὁ συκοφαντῶν πένητα παροξύνει τὸν ποιήσαντα αὐτόν, ὁ δὲ τιμῶν αὐτὸν ἐλεεῖ πτωχόν. ἐν κακίᾳ αὐτοῦ ἀπωσθήσεται ἀσεβής, ὁ δὲ πεποιθὼς τῇ ἑαυτοῦ ὁσιότητι δίκαιος. ἐν καρδίᾳ ἀγαθῇ ἀνδρὸς ἀναπαύσεται σοφίᾳ, ἐν δὲ καρδίᾳ ἀφρόνων οὐ διαγινώσκεται. δικαιοσύνη ὑψοῖ ἔθνος, ἐλασσονοῦσι δὲ φυλὰς ἁμαρτίαι. δεκτὸς βασιλεῖ ὑπηρέτης νοήμων, τῇ δὲ ἑαυτοῦ εὐστροφίᾳ ἀφαιρεῖται ἀτιμίαν. ΟΡΓΗ ἀπόλλυσι καὶ φρονίμους, ἀπόκρισις δὲ ὑποπίπτουσα ἀποστρέφει θυμόν, λόγος δὲ λυπηρὸς ἐγείρει ὀργάς. γλῶσσα σοφῶν καλὰ ἐπίσταται, στόμα δὲ ἀφρόνων ἀναγγέλλει κακά. ἐν παντὶ τόπῳ ὀφθαλμοὶ Κυρίου, σκοπεύουσι κακούς τε καὶ ἀγαθούς. ἴασις γλώσσης δένδρον ζωῆς, ὁ δὲ συντηρῶν αὐτὴν πλησθήσεται πνεύματος.  Παροιμίαι 14:27-15:4

Αφιερωμένο σ' όλους τους Έλληνες για την 25η Μαρτίου

Εις την δόξα, εις την δόξα, εις την δόξα του Θεού , της αϊα Τριάδος, της Θεοτόκος, του α-Γιάννη του Βαφτιστή και πάντα των αγίων και του αγίου Βασιλείου, να πρεσβέψει εις την παντοδυναμίαν του και εις την βασιλείαν του, να μας λευτερώσει τώρα εις το νέον έτος, να μας λευτερώσει από την κακία μας, από την διοτέλειά μας και από τα πάθη μας και από την επιβουλίαν των ξένων.

Η παντοδυναμία σου είσαι πολυέλεος, πολυεύσπλαχνος , η αγαθότη σου είναι άβυσσος της θαλάσσης. Έλεος ζητώ, να μου καθαρίσεις την αμαρτωλή μου ψυχή και τα βρωμερά μου σπλάχνα και να μου δώσεις ταπεινοσύνη, σωφροσύνη και πίστη καθαρά, να δυνηθώ να σε προσκυνήσω και να σε δοξολογήσω και να σε ευνογήσω με καθαρότης και να σε περικαλέσω, ο αμαρτωλός, δια της πρεσβείας της Θεοτόκος και των αγίων, να σώσει την ματοκυλισμένη μου πατρίδα και θρησκείαν και γενικώς τους τίμιους ανθρώπους, όσοι φέρνουν δοξολογίαν είς την παντοδυναμίαν σου και εις την βασιλείαν σου, τρισυπόστατε Θεέ, σωτήρα του παντός, να μας σώσεις, να μας λευτερώσεις από τα κοφτερά δόντια των γουρνόλυκων. Τρέχομεν εις το έλεός σου και εις την εσπλαχνίαν σου και της βασιλείας σου. Το έλεός σου ζητούμεν, οι αμαρτωλοί και οι αδύνατοι, οι ανάξιοι δούλοι σου και σκλάβοι σου. Συχώρησέ με , Κύριέ μου, οποί σε βάρυνα. Πού αλλού να τρέξω; Πού αλλού να τρέξομεν οι ανάξιοι δούλοι σου, πού αλλού οι αδύνατοι να βρούμεν δικιοσύνη, ποιός ποιμένας και πίτροπός σου έχει δικιοσύνη να δικιώσει το δίκιον του κάθε ανθρώπου; Θεέ του ουρανού και της γης και της θάλασσας. Σώσε μας, η παντοδυναμία σου, ότι χαθήκαμεν εδώ και εις την άλλη ζωή.  Κύριε, με τί στόμα να σε περικαλέσουμεν, με τί μάτια να σηκώσουμεν να σε τηράξομεν και να περικαλέσουμεν το πανάγαθό σου όνομα και της βασιλείας σου;  Κύριε, η παντοδυναμία σου επολέμησες, αγωνίστης, εσπαλχνίστης, η παντοδυναμία σου και η βασιλεία σου, και ανάστησες νεκρούς, πεθαμένους, λιωμένους τόσες αιώνες, και τους πεθαμένους και λιωμένους και ολίγους και αδύνατους και αμαθείς, με δεμένα σκοινιά τα περισσότερα τουφέκια, και με χωρίς αναγκαία του πολέμου, ξιπόλυτοι και γυμνοί και νηστικοί τις περισσότερες φορές, και αντινέργειες των δυνατών, πενήντα χιλιάδες δεν ήμαστεν ποτές εις τον πόλεμον, στεριά και του πελάου, και ν’ αφανιστούν περίτου τετρακόσιες χιλιάδες ψυχές, ντόπιοι και ξένοι Τούρκοι, δύναμη δική μας ήτον, αντρεία δική μας ήταν, αρετή και πατριωτισμός δικός μας ήταν, ότι πατριωτισμόν και αρετή θυσιάζομεν. Και τώρα χερότερον είχαμεν, και τότε μας έσωσες, πανάγαθε Θεέ, μας ανάστησες και μας σώνεις κάθε στιγμήν και κάθε… από την διοτέλειά μας, από την χαμέρπειά μας, από την απιστία μας πωλούμεν, και την παντοδυναμίαν σου και την βασιλείαν σου κατακρένομεν, καταλαλούμεν. Καταπωλήσαμεν  μέσα εις τις αγορές και σοκάκια δισκοπότηρα, ότι δεν ματαείχαμεν την ανάγκη τους να μεταλάβομεν, πουλήσαμεν τα πολυτίμητα ευαγγέλια και όλα τα γερά των ναών σου, και ζωντανά και τόπους, και κατακερματίσαμεν και τ’  άγια μοναστήρια και τις εκκλησίες, και τις  φκιάσαμεν σπίτια, αχούρια και τα εξής. Ό,τι ανταμεβή ήβρες από τους Οβραίους, οπού  ’ταν αλλόθρησκοι και σε σταύρωσαν, ήβρες και από εκείνους οπού κοπίασες και κοπιάζεις και ανάστησες και αναστήνεις, από τους ορθόδοξους χριστιανούς. Με τί πρόσωπον, Κύριέ μου, να παρουσιαστώμεν ομπρός σου, και με τί στόμα και γλώσσα να σε περιλέσουμεν και εις το εξής, οπού κιντυνεύομεν, οι αχάριστοι, οι διοτελείς, οι κακοί τεμπέληδες του κόσμου, οι προδότες και ασεβείς, κάθε γερόν πράμα!

Θεοτόκε, μητέρα του παντός, το καύκημα της παρθενίας, το καύκημα της αρετής και τα πάντα της αγαθότης, προστρέχομεν οι αμαρτωλοί, οι αδύνατοι, εις εσπλαχνίαν της αγαθότης σου, να λυπηθείς τους αθώους εκείνους οπού φέρνουν  την αμαρτωλή τους προσευχή  ’λικρινώς  εις τον παντουργόν και εις την βασιλείαν του, εκείνους οπού  ’τρεξαν ξιπόλυτοι και γυμνοί, εκείνους οπού άφησαν χήρες και αρφανά, εκείνους οπού  ’χυσαν  το αίμα τους, κατά τον όρκον τους,  ν’  αναστηθεί δια της δυνάμεως του Παντοκράτορα η σκλαβωμένη τους πατρίδα και να λαμπρυθεί  ο σταυρός της ορθοδοξίας, και δι’  αυτόν τον όρκον αυτείνοι πέθαναν δι  αυτείνη την πατρίδα  και θρησκεία, και θυσίασαν και το έχει τους, και πολλών οι γυναίκες τους, τα παιδιά τους, οι συγγενείς τους διακονεύουν και ταλαιπωρούνται ξιπόλυτοι, γυμνοί, νηστικοί στα σοκάκια εκείνης της ματοκυλισμένης πατρίδος οπού ζύμωσαν οι γονέοι τους  και οι συγγενείς τους με το αίμα τους, και την γοδέρουν σήμερα και την τρώνε και την προδίνουν οι γουρνόλυκοι με τ’ ακονισμένα δόντια και οι σύντροφοί τους αυτεινών οι τοιούτοι. Θεοτόκο, μήτηρ του παντός, αυτούς τους αθώους να λυπηθείς, αυτούς τους γυμνούς και ταλαίπωρους. Αυτείνοι φέρνουν δοξολογίαν εις τον Θεόν και την βασιλείαν του.  Να πρεσβέψεις εις την παντοδυναμίαν του  ν’  αναστήσει πίσου τους γερούς του ναούς,  τ’  άγια τα μοναστήρια οπού τρώγαν ψωμί οι δυστυχισμένοι, αφού αυτά όπου ζούσαν πολύ αδύνατοι από την ευλογίαν του Θεού  και από τους κόπους των πατέρων, των καλογέρων – δεν ήταν καπιτσίνοι δυτικοί, ήταν υπηρέτες των μαναστηριών της ορθοδοξίας. Δεν ήταν τεμπέληδες, δούλευαν και προσκυνούσαν. Και εις τον αγώνα της πατρίδος σ΄ αυτά τα μοναστήρια γενόταν τα μυστικοσυμβούλια, συναζόταν τα ολίγα αναγκαία του πολέμου, και εις τον πόλεμον θυσίαζαν και σκοτωνόταν αυτείνοι οι υπηρέτες  των μαναστηριών και των εκκλησιών – τριάντα είναι μόνον με μένα σκοτωμένοι έξω εις τους πολέμους και εις το  το Νιόκαστρο, και εις την Αθήνα.  Έλιωσαν αυτείνοι οι πατέρες, τώρα εις τα γερατειά τους βασανίζονται πολύ εις τους δρόμους. Θεοτόκο μου, να περικαλέσεις τον αφέντη μας και τον μονογενή σου ν’  αναστήσει πίσου αυτά, και τις άγιες εκκλησίες του, οπού κατακερματίσαμεν  εμείς οι αχάριστοι και μας ήβρε η δίκια του οργή και της βασιλείας του, να τον περικαλέσεις, Θεοτόκο μου, να τα αναστήσει πίσου, και να σηκώσει τη δίκια του οργή οπού  ’χει σε μας τους αχάριστους και να φέρει πίσου την ευκή του και την ευλογία του και της βασιλείας του, οπού την στερηθήκαμεν από την κακία μας και διοτέλεια μας και εγίναμεν η παλιόψαθα της κοινωνίας, και εγίναμεν καθώς φαινόμαστε ως την σήμερον.  Το έλεός του είναι άβυσσος της θαλάσσης, και τους ανόητους εμάς και τους διοτελείς να μας ενώσει και να μας φωτίσει και να μας δώσει εις το εξής πατριωτικά αιστήματα δια την πατρίδα μας και θρησκεία μας, και πίστη καθερά να  ’χωμεν εις τον παντουργό μας και εις την βασιλείαν του, να μας σώσει εδώ και εις την παντοτινή ζωή, να δώσει του γερατείου του ρήνη και ομόνοιαν , την ευκή του και την ευλογία του, και εις τους προκρίτους, τους ποιμένες, και γενικώς τον λαόν του, να  ’ρθει πίσου η νεκρανάστασή του δια της ευλογίας του. Προστρέχομεν οι αμαρτωλοί, οι ανάξιοι δούλοι σου και οι σκλάβοι σου εις το έλεός σου και εις την εσπλαχνίαν σου και της βασιλείας σου. έλεος ζητούμεν, να μας δώσεις καθαρά σπλάχνα και καθαρά ψυχή, να δυνηθώμεν να σε προσκυνήσουμεν και να σε δοξολογήσουμεν  μ’  εξ όλης καρδίας, ευεργέτη και προστάτη αληθινέ.» (Απ΄ το βιβλίο «Στρατηγού Μακρυγιάννη  Οράματα και Θάματα», Εκδόσεις Μορφωτικού Ιδρύματος Εθνικής Τραπέζης της Ελλάδος).

Από τους παλιούς μας Κύκλους

Η   ΒΑΣΙΛΙΣΣΑ ΤΩΝ  ΑΡΕΤΩΝ

Ελεημοσύνη, είναι η πρόθυμη και «από των καρδιών ημών» μετάδοση των αγαθών μας, οποιασδήποτε φύσε­ως, στον πλησίον μας που τα στερείται και που τα έχει ανάγκη. Η ελεημοσύνη δηλ. δεν περιορίζεται σ' ένα ά­καρπο αίσθημα συμπάθειας, χωρίς έμπρακτη εκδήλωση. Κι αυτή πάλι, η πρακτική άσκηση της ελεημοσύνης έχει ποικιλία μορφών και εκφράσεων, ανάλογα με τις υπάρ­χουσες ανάγκες και την ποιότητα της αγάπης του ελεήμονος.

Μέγιστης αξίας αρετή η ελεημοσύνη. Γιατί προϋποθέτει ένα αποθεματι­κό ανθρωπιάς, καλοσύνης, γενναιότητας. Γιατί την συνι­στούν πολλές αρετές, όπως:

· Η ευγνωμοσύνη προς τον Θεό. Εκείνος πρώτος μας ελέησε πλούσια, παραδίδοντας σε θάνατο σταυρικό αυ­τόν τον μονογενή Υιό Του, τον Αγαπητό. Και συνεχίζει να μας ευεργετεί αδιαλείπτως, είτε το αξίζομε, είτε όχι. Η καρδιά που το νοιώθει αυτό κινείται εύ­κολα σε συμπάθεια και ευεργετική διάθεση προς τον πλησίον.

·  Η αγάπη, με τις δυο διαστάσεις της, προς τον Θεό και προς τους  αδελφούς. Ο Κύριος δηλώνει καθαρά: «Εφ' όσον εποιήσατε ενί τούτων των αδελφών μου των ελαχί­στων, εμοί εποιήσατε» (Ματθ. κε' 40). «Γι’ αυτό, όταν ο φτωχός σου απλώνει το χέρι, συ βλέπε τον Χριστό όστις σου προτείνει το κλειδί του Παραδείσου» παρατηρεί ο Ν. Θεοτόκης.  

·  Η  δικαιοσύνη.  Διαχειριστές των δωρεών του Θεού, πνευματικών και υλικών, είμαστε όλοι. Η καλή διαχείριση είναι δικαιοσύνης έργο.  Γι’ αυτό, κι όταν κάποτε βρεθούμε μπροστά στο παγ­κόσμιο Δικαστήριο, η ελεημοσύνη θα πει την τελευταία λέξη, για την αιώνια ευτυχία και σωτηρία μας.

· Η ελεημοσύνη μας κάνει όμοιους με τον Θεό. Ο Γρηγόριος ο Θεολόγος προτρέπει: ας μιμηθούμε τον Θεό πού «βρέχει επί δικαίους και αμαρτω­λούς, ανατέλλει δε πάσιν ομοίως τον ήλιον» και δείχνει «τον πλούτον της Εαυτού χρηστότητας» με όλες Αυτού τις ενέργειες. Και απευθυνόμενος στον καθένα, προσθέτει επιγραμματικά: «γενού θεός, τον έλεον Θεού μιμησάμενος».

·  Η ελεημοσύνη θεραπεύει την προσκόλληση στα υλικά αγαθά. Η πλεονεξία, κατά τον Συμεών, τον Νέο Θεολόγο, είναι στοιχείο δαιμονικό. Και για να μας απαλλάξει από την καταδίκη της απληστίας σε αγαθά, που παράνομα κατακρατούμε, λέει ο άγιος, νομοθετεί ο Θεός την ελεημοσύνη «ημάς ελεών, ουχί τα ημέτερα θέλων λαβείν».

·  Οι ελεήμονες επιτελούν έργο κοινωνικό. Μέσα από τα τείχη του εγωκεντρισμού δεν μπορεί να είσαι κοινωνικός. Ενώ ο ατομιστής κινείται στην επικράτεια των προσωπικών του μόνον αναγκών και επιθυμιών, η ελεη­μοσύνη σπάει το φράγμα και ξεχύνεται σαν άλλος ποτα­μός να αρδεύσει το κοινωνικό περιβάλλον.

Ο ι. Χρυσόστομος επισημαίνει την προσοχή μας, να δίνομε «ως δει δούναι».«Ου γαρ τω μέτρω των διδομένων η ελεημοσύνη κρίνεται, αλλά τη δαψιλεία της γνώ­μης». Να δίνομε λοιπόν:

·  Με ιλαρότητα. «Ιλαρόν δε εστί το μη ως οικεία λογίζεσθαι ταύτα (τα υλικά αγαθά)... και αφθόνως και μετά χαράς και μεγαλοψύχως σκορπίζειν» ερμηνεύει ο Συμεών ο Νέος Θεο­λόγος.

·  «Ως και εγώ σε ηλέησα». Το μέτρο για το πως πρέπει να γίνεται η ελεημοσύ­νη μας το δίνει ο Κύριος. Να ελεούμε με απλοχε­ριά, με γενναιοδωρία. Να ελεούμε και όταν δεν είναι συμπαθής ο έχων ανάγκη και όταν δεν είναι ευγνώμων και όταν παρουσιάζεται απαιτητικός.

·  Το «κατά δύναμιν ελεείν». Στο Ευαγγέλιο της Κρίσεως δεν απαιτεί ο Κύριος οι πιστοί να είχαν ενεργήσει να βγουν από τις φυλακές οι φυλακισμένοι ή με μια θαυματουργό πίστη να είχαν γιατρέψει τους ασθενείς. Ένα ενδιαφέρον, μια επίσκεψη ζητάει.

·  Με γνησιότητα και ειλικρίνεια, προθέσεων και δια­θέσεων. Χωρίς ιδιοτέλεια, σκο­πιμότητα, σκεπτικισμό, εξαναγκασμό. Χωρίς υπολογισμούς και κίνητρα επιδείξεως.

·  Με ευγένεια, διακριτικότητα, σεμνότητα. Εκείνοι που δίνουν με ά­σχημο τρόπο προκαλούν «αφόρητο χειμώνα», κατά τον άγιο  Ισίδωρο Πηλουσιώτη, στις ψυχές των πτωχών.    Κυριακή 21 Μαρτίου 2010