ΑΠΟ ΤΟ ΧΘΕΣΙΝΟ ΜΑΣ ΚΥΚΛΟ (06/03/2016)

“ΑΝΑΓΚΗ ΠΕΡΙΣΥΛΛΟΓΗΣ”(Ματθ. ιδ'22-23)

«Ἔφθασε καιρός, ἡ τῶν πνευματικῶν ἀγώνων ἀρχή, ἡ κατὰ τῶν δαιμόνων νίκη, ἡ πάνοπλος ἐγκράτεια, ἡ τῶν Ἀγγέλων εὐπρέπεια, ἡ πρὸς Θεὸν παῤῥησία». Μ' αυτές τις λέξεις η αγία μας Εκκλησία μάς προσκα­λεί σε αγωνιστική διάθεση. Σε πνευματική ανάταση. Σε περισυλλογή. Σε πλησίασμα και σε ένωση με το Θεό. Και δεν υπάρχει κα­λύτερη περίοδος για περισυλλογή από την περίοδο και την ατμόσφαιρα της Μ. Τεσσαρακοστής. Τα επίκαιρα και συγκλονιστικά αναγνώσματα, οι ιερές ακολουθίες με κέντρο τις Θείες Λειτουργίες των Προηγιασμένων, οι κατανυκτικοί ύμνοι και τα τροπάρια και τα Μεγάλα απόδειπνα, όλα αυτά συμ­βάλλουν και βοηθούν σε μία στενότερη επικοινωνία του πλάσματος προς τον Πλάστη. Του αμαρτωλού και αποστάτη άνθρωπου με το στοργικό και Πανάγαθο Πατέρα. Μήπως ανάταση προς το Θεό δεν είναι κι ο θαυμάσιος εκείνος ύμνος: «Μὴ ἀποστρέψῃς τὸ πρόσωπόν σου ἀπὸ τοῦ παιδός σου, ὅτι θλίβομαι· ταχὺ ἐπάκουσόν μου· πρόσχες τῇ ψυχῇ μου καὶ λύτρωσαι αὐτήν»; Για να έχει όμως αυτούς τους καρπούς και τα αποτελέσματα η περισυλλογή, πώς πρέπει να γίνεται; Την απάντηση δίνει ο Κύριος με το παράδειγμα Του.

α) «Ἠνάγκασεν ὁ Ἰησοῦς τοὺς μαθητὰς αὐτοῦ ἐμβῆναι εἰς τὸ πλοῖον». Γιατί άραγε; Τρεις ερμηνείες δίνονται στο σημείο αυτό!

-  Είναι τέτοια η εντύπωση και ο θαυμασμός των μαθητών προς τον Κύριο, έπειτα μάλιστα από το θαύμα της διατροφής των πεντακισχιλίων, ώστε οι μαθητές παρουσιάζουν μία απροθυμία. Δε θέλουν ν' απομακρυνθούν από κοντά Του, την ώρα που Εκείνος επιζητούσε τη μόνωση, για επικοινωνία με τον ουράνιο Του Πατέρα.

- Η διδασκαλία του Κυρίου και το θαύμα της διατροφής των πεντακισχιλίων είχε ενθουσιάσει τόσο πολύ τα πλήθη, ώστε κατά τη μαρτυρία του Ευαγγελιστή Ιωάννου, ήταν έτοιμοι να Τον ανακη­ρύξουν Βασιλέα. Κι επειδή ο ειλικρινής αλλά πλανημένος ενθουσιασμός του πλήθους, μπορούσε να μεταδοθεί και στους μαθητές Του, για να τους προφυλάξει, τους υποχρεώνει ν' απομακρυνθούν με το πλοίο από την περιοχή εκείνη.

- Για να διδάξει με το παράδειγμά Του, την αναγκαιότητα, αξία και σπουδαιότητα της περισυλλογής. Δεν είναι η πρώτη φορά που τους συνιστά την ανάγκη και τη σπουδαιότητα της πε­ρισυλλογής (Μαρκ. στ' 31). «Δεῦτε ὑμεῖς αὐτοὶ κατ' ἰδίαν εἰς ἔρημον τόπον».

β) «Καὶ ἀπολύσας τοὺς ὄχλους ἀνέβη εἰς τὸ ὄρος κατ' ἰδίαν προσεύξασθαι». Γιατί άραγε μόνος; Την απάντηση μας τη δίνει ο ιερός Χρυσόστομος.

«Αυτό το έκαμε, σημειώνει, διδάσκων και παιδεύων ημάς, ώστε ούτε διαρκώς να αναμιγνυώμεθα και να συμφυρώμεθα μέσα στα πλήθη, αλλ' ούτε και ν’ αποφεύγωμεν το πλήθος και την συναναστροφή του». Και τα δύο πρέπει να χρησιμοποιούμε, ανάλογα με τις ανάγκες που παρουσιάζονται.

γ) «Ὀψίας δὲ γενομένης μόνος ἦν ἐκεῖ».

Είχε προχωρήσει αρκετά η νύκτα και ο Κύριος παρέμεινε μόνος προσευχόμενος και επικοινωνών με τον ουράνιο Του Πατέρα. Ένας δε από τους πατέρες και σχολιαστές της φράσεως αυτής ση­μειώνει: Για τις προσευχές μας είναι απαραίτητο και το όρος και η νύχτα και η μόνωση και το «ταμιεῖόν σου» (Ματθ. στ' 6). Γιατί, όλα αυτά διαθέτουν την ησυχία, το απερίσπαστο, τη γαλήνη.     

Ανάγκη περισυλλογής. Βασικό γνώρισμα του ανθρώπου είναι να ευχαριστείται και να τέρ­πεται στη συντροφιά και στην επικοινωνία. Του κοστίζει η μόνωση. Τον διακρίνει μία διαχυτικότη­τα και εξωστρέφεια. Γι' αυτό και όταν ευκαιρούμε, ώρες ατέλειωτες διαθέτουμε για να συζητούμε, να βλέπουμε, ν' ακούμε, να κρίνουμε και να επικρίνου­με. Η εσωστρέφεια μας κουράζει. Σα να μη θέλουμε να εξετάσουμε την καρδιά μας, τον εαυτό μας, να βυθομετρήσουμε το εσωτερικό μας, ν' ανακρίνου­με τη ζωή μας. Διστάζουμε ν' αποσυρθούμε, έστω και για λίγο, από τους γύρω μας ανθρώπους και ν' ανυψωθούμε σ' άλλους κόσμους υψηλούς, πνευματικούς. Η ψυχή μας είναι αιχμαλωτισμένη μέσα στο σιδερένιο κλουβί της καθημερινής βιο­τικής μέριμνας και της κοσμικής ρουτίνας. Δεν την αφήνουμε να φτερουγίσει στα ολόφωτα πνευματικά βασίλεια της θείας ωραιότητας και να ενωθεί με τον Πλάστη και Θεό της. Αυτή όμως η αυτο-φυλάκιση στη ρουτίνα της καθημερινότητας και στο θόρυβο της εγκοσμιότητας, μας υποβαθμίζει πνευματικά. Μας απομακρύνει από το Θεό και τη χάρη Του. Αδειάζει την καρδιά μας από κάθε καλό και ανώτε­ρο θησαυρό. Και για να προλάβει η Εκκλησία μας αυτό το πνευματικό άδειασμα, αυτή τη φθορά και το άσκοπο κύλισμα του χρόνου της ζωής μας, μας καλεί πάντοτε, ιδιαίτερα όμως, σε τέτοιες περιόδους, όπως η περίοδος της Μ. Τεσσαρακοστής, σε πνευματική περισυλλογή. Σε ανάταση ψυχική, πυκνότερη και θερμότερη προσευχή, ανανέωση και πνευματική ανάβαση. Σ' αυτό  αποβλέπει και ο θαυμάσιος εκείνος ύμνος, «τῆς μετανοίας ἄνοιξόν μοι πύλας Ζωοδότα...».

Τόπος και χρόνος. Δεν είναι ανάγκη ν' απο­μακρυνθείς από τη δουλειά σου και την οικογένεια σου επί ημέρες για την περισυλλογή. Ξεχώρισε μία ή δύο ώρες την εβδομάδα και απομονώσου από το θόρυβο, τη ρουτίνα, τη διάχυση, τις μέριμνες και τους πειρασμούς του κόσμου. Κλείσου στο ιδιαίτε­ρο σου δωμάτιο ή βγες μία-δύο ώρες στην ησυχία της εξοχής, σε κάποια ερημική παραλία. Μπες στο απόμερο εκείνο εκκλησάκι. Κι αποτραβήξου στην άκρη, που δε σε παρακολουθεί το περίεργο μάτι των ανθρώπων και δε σε πλήττει η ασταμάτητη βοή της κοσμοπλημμύρας. Μην προβάλεις σαν δικαιολογία τις δουλειές, τη δυσκολία να βρεις τον κατάλληλο χρόνο. Όταν υπάρχει καλή διάθεση, όλα αυτά υπερνικούνται και ο χρόνος κι ο τόπος βρίσκονται.

Τρόπος περισυλλογής. Στον τόπο της περισυλλογής πρέπει να είμαστε ήσυχοι και απερίσπα­στοι. Νους και καρδιά ελεύθερη από κάθε βιοτική μέριμνα και αμαρτωλή σκέψη. Έπειτα από ολιγό­λεπτη προσευχή για την ενδοσκόπηση, που θα επι­χειρήσουμε του εαυτού μας, ανοίγουμε διάλογο με τον εαυτό μας. Τον ανακρίνουμε και τον ελέγχουμε για την πνευματική μας ζωή και δραστηριότητα. Θέτουμε ερωτήματα, πώς πέρασε και πώς περνάει τις μέρες του. Τί έκανε και τί δεν έκανε από ότι έπρεπε να κάνει. Και προχωρούμε στο δύσκολο αλλά τόσο ωφέλιμο δρόμο της αυτογνωσίας, που θα μας αποκαλύψει τις ατέλειες μας, τις αδυναμίες μας, τα πάθη μας, τα ελαττώματα μας, τα σφάλματα μας και τα παραπτώματα μας. Αυτή ακριβώς η αυτογνωσία θα μας βοηθήσει να εκζητήσουμε το έλεος και τη συγγνώμη από τον τόσο στοργικό και Πανάγαθο Πατέρα μας, το Θεό. Αυτό ακριβώς που έκανε και ο τελώνης αποτραβηγμένος σε μία άκρη του ναού. Μία τέτοια περισυλλογή και προσευχή, όταν γίνεται, έστω και κατά διαστήματα αποτελεί αναβάπτισμα. Κάθαρση της καρδίας. Ένα καθοδηγητικό φως της διάνοιας. Και τέλος ακατάλυτη ενίσχυση της θελήσεως μας για να συνεχίσουμε τον πνευματικό μας αγώνα.

Το στάδιο αυτής της περισυλλογής άνοιξε. Και ο καθένας ας αναλάβει τον όμορφο και ωραίο αυτόν αγώνα της περισυλλογής και προ­σευχής.