Από το χθεσινό μας Κύκλο (19/04/'15)

Ο Άγιος Δονάτος επίσκοπος Ευροίας (30^η Απριλίου)

Ο Άγιος Δονάτος έζησε κατά τους χρόνους του αυτοκράτορα Θεοδοσίου του Μεγάλου (379 - 395 μ.Χ.). Γεννήθηκε περί το 330 μ.Χ. στην Εύροια (Παραμυθιά) και μορφώθηκε στο Βουθρωτό της Ηπείρου. Σε ηλικία τριάντα ετών χειροτονήθηκε Επίσκοπος Ευροίας και αρχιεράτευσε επί εξήντα χρόνια. Μετείχε δε στην Β' Οικουμενική Σύνοδο.

 Οι πηγές μαρτυρούν πλήθος θαυμάτων από τον Άγιο. Την ταφή ενός νεκρού, εμπόδιζε κάποιος συμπολίτης του, αφού ο νεκρός είχε ανοιχτές οικονομικές διαφορές μαζί του. Ο Άγιος Δονάτος με την προσευχή του, ανέστησε τον νεκρό, που ήρθε σε συμφωνία και έλυσε την διαφωνία του με τον δανειστή του. Ο Άγιος Δονάτος, πρόσταξε τον άνδρα να κοιμηθεί, περιμένοντας πλέον την αιώνια ζωή.

Στο Συναξάρι αναφέρεται και το θαύμα του Αγίου που φόνευσε τον δράκοντα. Κοντά στην Εύροια υπήρχε ένα χωριό που ονομαζόταν Σωρεία, όπου υπήρχε μία πηγή, από την οποία, όποιος έπινε, πέθαινε. Όταν ο Άγιος πληροφορήθηκε το γεγονός, πήρε μαζί του και άλλους ιερείς και πήγε στην πηγή. Μόλις έφθασε εκεί, ακούσθηκε μία βροντή. Αμέσως εμφανίσθηκε ένας δράκοντας, που είχε την φωλιά του στην πηγή. Μόλις ο Άγιος είδε το θηρίο, πήρε στα χέρια του το σχοινί, με το οποίο κτυπούσε τον όνο του, χτύπησε το θηρίο στη ράχη, κι αυτό έπεσε νεκρό στο έδαφος. Στην συνέχεια ευλόγησε την πηγή, ήπιε πρώτος νερό απ' αυτή και προέτρεψε και τους άλλους να πιουν χωρίς κανένα φόβο. Εκείνοι ήπιαν, ευφράνθηκαν και επέστρεψαν ασφαλείς στις οικίες τους.

Η φήμη των θαυμάτων του Αγίου, έφθασε μέχρι τον αυτοκράτορα Θεοδόσιο τον Μεγάλο, ο οποίος τον κάλεσε στην Κωνσταντινούπολη για να θεραπεύσει την θυγατέρα του που έπασχε από δαιμόνιο. Ο Άγιος θεράπευσε τη βασιλόπαιδα και ο Θεοδόσιος του πρόσφερε τόπο στο Ομφάλιο Ηπείρου και χρήματα, προκειμένου ο Άγιος να ανεγείρει ναό. Στην τοποθεσία αυτή (σημ. Γλυκή, μεταξύ Παραμυθιάς και Σουλίου εκεί όπου η μυθολογία αναφέρει πως βρισκόταν στο σημείο όπου ήταν η πύλη του Άδη, το σημείο όπου από την Αχερουσία λίμνη, οι ψυχές των νεκρών ανθρώπων μεταφερόταν από τον Χάροντα στο Νεκρομαντείο) σώζονται ερείπια αρχαίου ναού, που χρονολογείται όμως από την εποχή του Δεσποτάτου της Ηπείρου. Είναι πιθανό ο νεότερος αυτός ναός να οικοδομήθηκε επί των θεμελίων εκείνου, τον οποίο έχτισε ο Άγιος, διότι κατά τις ανασκαφές βρέθηκε και παλαιοχριστιανικό υλικό. Ο Άγιος Δονάτος «εἰς μακρὸν γῆρας ἐλάσας, ἀπῆλθε», μάλλον το 388 μ.Χ. και ενταφιάσθηκε πλησίον του ανωτέρου ναού σε μνημείο, το οποίο κατά την παράδοση είχε ο ίδιος ετοιμάσει.

Το 604 μ.Χ. ο επίσκοπος Ευροίας Ιωάννης, εξαιτίας των συχνών βαρβαρικών επιδρομών που γίνονταν στα χρόνια εκείνα, αναγκάστηκε να καταφύγει μαζί με τον ιερό κλήρο της Ευροίας στην Κασσιώπη της Κέρκυρας, μεταφέροντας και το λείψανο του Αγίου Δονάτου. Αργότερα, το 1125 μ.Χ., κατά την εποχή των Σταυροφοριών στην Δύση, το Ιερό Λείψανο του Αγίου Δονάτου, μεταφέρθηκε από τον Ενετό Δόγη Domenico Michelli, στην Εκκλησία της Παναγίας και Δονάτου στο Murano (Μουράνο) της Βενετίας.

Μέρος του Ιερού Λειψάνου του Αγίου Δονάτου δια των ενεργειών του Σεβ. Μητροπολίτου Παραμυθίας κ.κ. Τίτου και του Οικουμ. Πατριάρχου κ.κ. Βαρθολομαίου, μετακομίσθηκε στις 29 Σεπτεμβρίου 2000 από το Murano στην Παραμυθιά και εναποτέθηκε με ευλάβεια και λαμπρότητα στον ομώνυμο μεγαλοπρεπή Ιερό Ναό. Ο Άγιος Δονάτος είναι πολιούχος της Παραμυθιάς και τιμάται σε Θεσπρωτία,  Πρέβεζα και  Ιωάννινα.