Από το χθεσινό μας Κύκλο (20/12/2015)

“ΟΥΡΑΝΟΝ ΤΟ ΣΠΗΛΑΙΟΝ”

Το σπήλαιο το βρώμικο, το γεμάτο αποφορά και δυσο­σμία μεταβάλλεται, εξαγιάζεται και γίνεται ουρανός. Γίνεται παγκόσμιο προσκύνη­μα. Τόπος λατρείας και εξαγιασμού. Το Σπήλαιο και η Φάτνη, δεν μόλυνε τον Άχραντο, αλλά Εκείνος λάμπρυνε και καθαγίασε και τη φάτνη και το σπήλαιο. Έτσι η ταπεινή φάτνη γίνεται ουρανός, όπου άγγελοι ψάλλουν ουράνιες δοξολογίες στον Σαρκωθέντα Δημιουργό και Κύριο του ουρανού και της γης.

Γίνεται ο χώρος, όπου «ὰνεκλίθη ὁ ὰχώρητος». Γίνεται ο υπέρλαμπρος βασιλικός θρόνος, στον οποίο κά­θεται «ὁ βασιλεὺς τῆς δόξης». Τέλος μεταβάλλεται σε σκήνωμα, στο οποίο ο Άγιος των Αγίων, δέχεται την προσκύνηση των ποιμένων, τα δώρα και τη λατρεία των Μάγων. Και από τότε το σπήλαιο, η φάτνη παραμένει ο καθαγιασμένος τόπος και χώρος, για την αληθινή λατρεία του Σαρκωθέντος Θεού.

Γιατί όμως διαλέγει το σπήλαιο και τη φάτνη για να  γεννηθεί και ν' ανακλιθεί «ὁ αχώρητος παντὶ»; Διότι το σπήλαιο, είναι ένα σύμβολο.

Α. Είναι σύμβολο της ηθικής και κοινωνικής καταπτώσεως. Ολόκληρη η προχριστιανική ανθρω­πότητα ήταν ένα πραγματικό σπήλαιο. Και όπως το σπήλαιο και ο στάβλος είναι εστία μολυσματική και πηγή βρωμερών και αποπνικτικών αναθυμι­άσεων, χώρος σκοτεινός και αποκρουστικός, στην ίδια κατάσταση είχε φθάσει και η ανθρω­πότητα.

Μία αμυδρή, αλλά κατ' εξοχήν εκφραστική εικόνα αυτής της καταπτώσεώς μας, παρουσιάζει ο απόστολος Παύλος στο πρώτο κεφάλαιο της προς Ρωμαίους επιστολής του: «Για την ασέβεια και την αποστασία τους, ο Θεός απέσυρε τη χάρη Του και έτσι οι άνθρωποι παραδόθηκαν και έγιναν αιχμάλωτοι και δούλοι των αμαρτωλών αδυναμιών και παθών τους. Κατάντησαν ακόλαστοι μέχρι σημείου που οι ίδιοι εξευτέλιζαν και τα σώματα τους και την προσωπικότητα τους. Έφθασαν σε τέτοιο σημείο καταπτώσεων, ώστε να είναι «πεπληρωμένοι» από κάθε αδικία, πορνεία, πονη­ρία, πλεονεξία, κακία, γεμάτοι από φθόνο, φόνο, έριδα, κακοήθεια, ψιθυριστές, καταλάλοι, θεοστυγείς, υβριστές, υπερήφανοι, αλαζόνες, εφευρέτες κακών, απειθείς προς τους γονείς, ασύνετοι, ασύνθετοι, χωρίς καμία εντι­μότητα και αξιοπρέπεια, σκληροί, ανελεήμονες» (Ρωμ. α' 21-31).

Ένας εθνικός φιλόσοφος της εποχής (Σενέκας) εκείνης γράφει: «Ο κόσμος μας είναι γεμάτος από εγκλήματα και πάθη. Η ακολασία αυξάνει καθημερινά. Η ντροπή αγνοείται. Ποδοπατείται κάθε καλό ή ιερό. Η ανηθικότητα διαφημίζεται. Η αγνότητα κατάντησε σπάνιο πράγμα, ακόμη και σαν άκουσμα».

Ο Σρκωθείς Λόγος χρησιμοποίησε το σπήλαιο σαν κατάλυμα Του, για να το μεταβάλει σε ουρανό, σε σύμβολο και εικό­να της εν Χριστώ αναπλάσεως και αναμορφώσεως της ανθρώπινης φύσεως, που είχε καταφθαρεί. Τα αγγελικά τάγματα ανέρχονται και κατέρχονται στο σπήλαιο για να δοξολογήσουν και να υμνήσουν «τὸν ἐν τῇ φάτνῃ ἀνακλιθέντα Θεὸν Λόγον». Και έτσι η ανθρωπότητα εισάγεται συμφιλιώνεται με το Δημιουργό της και εισάγεται στη Βασιλεία Του.

Β. Το σπήλαιον είναι σύμβολο της ψυχικής μας αποκτηνώσεως. Η καρδιά του μακράν του Χριστού ανθρώπου μοιάζει απαράλ­λακτα μ' ένα σκοτεινό σπήλαιο. Είναι βρώμικη και ακάθαρτη σαν το σπήλαιο. Αληθινή φάτνη αλόγων παθών και αδυναμιών. Όμως δεν παύει να είναι και εικόνα του Θεού. Και γι' αυτό σ' αυτή, σαν άλλη φάτνη, θέλει ν' ανακλιθεί, να ενοικήσει και να «ἐμπεριπατήσει» ο θείος Λυτρωτής. Δεν ακούτε την προσωπική έκκληση που μας απευθύνει; «Παιδί μου δώσε μου την καρδιά σου» (Παρ. κγ' 26), φωνάζει. Για να την καθαρίσω, να την εξαγιάσω. Να την κάνω θρόνο και ενδιαίτημα μου. Και μέσα στο διάβα των 2.000 ετών, εκατομ­μύρια εκατομμυρίων ανθρώπων Του την προσέφε­ραν. Κι αυτός τους την καθάρισε, την εξαγίασε, την κατέστησε αληθινό ουρανό, κατοικητήριό Του. Κι ίσως οι άνθρωποι αυτοί να ήσαν πτωχοί και άση­μοι κατά κόσμον. Ταπεινοί στην εμφάνιση, απλοί και απλοϊκοί. Χωρίς τις ανέσεις και τη λάμψη που παρέχει ο σημερινός τεχνικός πολιτισμός. 'Ίσως να μην κατοικούσαν και να μη ζούσαν σε πολυτελέστα­τα διαμερίσματα αφάνταστου πλούτου και χλιδής, για τα οποία καυχώνται οι ένοικοι τους. Πιθανόν το ενδιαίτημα τους και η κατοικία τους να είναι είδος σπηλαίου σκοτεινού, αν θέλετε μία φάτνη. Τί μ' αυτό; Όσο έχουν το Χριστό ένοικο στην καρδιά τους, έχουν τα πάντα. Την ειρήνη, τη χαρά των αγγέλων, τη δόξα του ουρανού. Η ασημότητά τους είναι φαινομενική. Είναι προσωρινή, όπως και του Σπηλαίου της Βηθλεέμ, που μεταβλήθηκε κι έγινε ουρανός. Δεν μίκρυνε το σπήλαιο τη Θεότητα, η Θεότητα μεγάλυνε και λάμπρυνε το Σπήλαιο. Το ίδιο ακριβώς επαναλαμβάνεται και με την ψυχή κάθε Χριστιανού, που δέχεται το Χριστό για να ενοικήσει και να «ἐμπεριπατήσει» σ' αυτήν. Όσο λερωμένη κι αν είναι, όσο δυσώδης και «βεβορβορωμένη» κι αν παρουσιάζεται, αναλαμβάνει Εκείνος να την λούσει και να την αποκαθάρει με το πάντιμο θεϊκό Του Αίμα. Να την ντύσει με τη βασιλική πορφύρα και με την απαστράπτουσα στολή της αιώνιας δόξας και μακαριότητας. Κι αυτήν ακριβώς τη μεγαλειώ­δη πραγματικότητα την επιβεβαιώνει, όχι μόνο το Πνεύμα το Άγιο, όταν διακηρύττει, ότι είμαστε παιδιά του Θεού, αλλά και η προσωπική πείρα κάθε πιστού, που δέχεται ν' ανακλιθεί στη φάτνη της ψυχής του ο Χριστός.

Γ. Το σπήλαιο επίσης συμβολίζει τη μυστική Τράπεζα, τη Θεία Ευχαριστία. Κατά τον άγ. Κύριλλο Αλε­ξανδρείας, επειδή, ο προ Χριστού άνθρωπος, είχε κυριολεκτικά αποκτηνωθεί, γι' αυτό ακριβώς και ο Θεός, ανακλίνεται στη φάτνη για να προσφερθεί ως ζωογόνος και

αναπλαστική τροφή στον άνθρωπο. Να πως εκφράζεται: «Γι' αυτό τίθεται και ανακλίνεται στη φάτνη μ’ ένα και μόνο σκοπό, ώστε μεταλλάσσοντας την κτηνώδη ζωή και πολιτεία μας να ξαναγυρίσουμε στην προ της πτώσεως κατάσταση κι όσοι ακόμα είμαστε  υποζύγια της αμαρτίας να προσερχόμαστε στο γνωστό σ’ εμάς τραπέζι, τη φάτνη, κι εκεί να μη βρίσκουμε πλέον χορτάρι αλλά ουράνιο ψωμί , το Σώμα της Ζωής».

Έτσι το σπήλαιο μεταβάλλεται σε Ουρανό κι η φάτνη σε Τράπεζα θεϊκή και ουράνια, όπου παρα­τίθεται αυτός ο Άρτος της Ζωής, «ὁ ὲκ τοῦ οὐρανοῦ καταβὰς». Πώς λοιπόν, έκθαμβος ο Υμνωδός να μην ανακράξει: «Μυστήριον ξένον, ὁρῶ καὶ παράδοξον! οὐρανὸν τὸ Σπήλαιον...»;

Δε μας χωρίζουν παρά ελάχιστες ακόμη μέρες από το Μέγα γεγονός της Οικονομίας, στο οποίο επιθυμούν «ἄγγελοι παρακύψαι». Και το μήνυμα το συγκλονιστικό, που ακούγεται από το Σπήλαιο και τη φάτνη για τον καθένα μας, δεν είναι άλλο από εκείνο, που τόσο εκφραστικά διατυπώνει ο άγιος Κύριλλος;

«Αδελφοὶ μου, τὸν κτηνοπρεπῂ μεταμείψαντες βίον εἰς τὴν ἀνθρώπῳ πρέπουσαν ἀνακομισθῶμεν σύνεσιν καὶ οἱ κτηνώδεις τῇ  ψυχῇ προσελθόντες τῇ οἰκείᾳ Τραπέζῃ, τῇ φάτνῃ, εὔρωμεν μηκέτι χόρτον, ἀλλ' ἄρτον, τὸν ἐξ οὐρανοῦ, τὸ τῆς ζωῆς σῶμα».                                                                      Μόνο μ' αυτή την προετοιμασία και διάθε­ση θα αισθανθούμε κι εμείς τη μυστηριώδη αυτή αλλαγή, ώστε η ψυχή μας να γίνει ουρανός και φάτνη, όπου θ’ ανακλιθεί ο Χριστός.