Από το σημερινό μας Κύκλο

«Άγιος Σεραφείμ του Σάρωφ: Η χάρις του Αγίου Πνεύματος»

            Στην εποχή που ζούμε φθάσαμε σε τέτοια χλιαρότητα στην πίστη και σε τέτοια έλλειψη ευαισθησίας ως προς την κοινωνία μας με τον Θεό, που έχουμε απομακρυνθεί ολοκληρωτικά από την αληθινή χριστιανική ζωή. Διάφορα χωρία της Αγίας Γραφής μας φαίνονται σήμερα παράξενα. Διαβάζουμε ότι ο Απόστολος Παύλος εμποδίστηκε από το Άγιο Πνεύμα να κηρύξει τον λόγο στην Ασία, άλλα, ότι το Πνεύμα τον συνόδευσε όταν πήγε στη Μακεδονία. Σε αρκετά χωρία της Άγιας Γραφής αναφέρονται εμφανίσεις του Θεού στον άνθρωπο. Σήμερα μερικοί λένε: «Είναι δυνατόν να δεχθούμε ότι άνθρωποι μπορούν να δουν τον Θεό μ' ένα τόσο συγκεκριμένο τρόπο; Υπό το πρόσχημα της μορφώσεως, της επιστήμης, μπλεχτήκαμε σε ένα τέτοιο σκοτάδι αγνωσίας, που βρίσκομε αδιανόητα όλα αυτά για τα οποία οι παλαιοί είχαν μια γνώση αρκετά σαφή, ώστε να μπορούν να μιλούν αναμεταξύ τους για τις εκδηλώσεις του Θεού προς τους ανθρώπους σαν για πράγματα πασίγνωστα και καθόλου παράξενα».

 «Ο Αβραάμ, ο Ιακώβ, ο Μωϋσής είδαν τον Θεό. Η στήλη της πύρινης νεφέλης --το Άγιο Πνεύμα- χρησίμευε για οδηγός στον Εβραϊκό λαό μέσα στην έρημο. Οι άνθρωποι έβλεπαν τον Θεό και το Πνεύμα του όχι σε όνειρο ή σε έκσταση - που είναι καρποί μιας αρρωστημένης φαντασίας - αλλά στην πραγματικότητα. Έτσι απρόσεκτοι που γίναμε, αντιλαμβανόμαστε τα λόγια της Γραφής αλλιώτικα απ' ό,τι θα ’πρεπε . Και όλα αυτά, γιατί, αντί να αναζητούμε τη χάρη, την εμποδίζουμε από διανοητική υπεροψία να έλθει να κατοικήσει στις ψυχές μας».

            Για τον στάρετς, όπως και για τους Πατέρες της Εκκλησίας, ο Αδάμ κυριαρχεί στην ιστορία όχι μόνο στην ανθρώπινη αλλά και όλης της κτίσεως. Η σκέψη του δεν έρχεται σε αντίφαση με τις διάφορες επιστημονικές θεωρίες για την καταγωγή του ανθρώπου. Κατ' αυτόν, ο Αδάμ δημιουργήθηκε ζώο, όμοιο με τα άλλα πλάσματα που ζουν στη γη, αν και ανώτερος απ' όλα αυτά. Θα έμενε ζώο, αν δεν είχε δεχθεί «την πνοή της ζωής» - το Πνεύμα- που τον έκανε συγγενή με το Θεό. Ο άνθρωπος μόνο ζωοποιήθηκε από την ίδια την πνοή του Θεού, η ύπαρξή του θεμελιώνεται απ' ευθείας στη χάρη του Αγίου Πνεύματος» λέγουν οι Πατέρες της Εκκλησίας. Ο Θεός έδωσε στην Εύα την ίδια σοφία και φύτευσε στο μέσον του Παραδείσου το Δένδρο της Ζωής. Για τον στάρετς Σεραφείμ, όπως και για τον Μάξιμο τον Ομολογητή, το Δένδρο της Ζωής και το Δένδρο της Γνώσεως του Καλού και του Κακού δεν είναι παρά ένα και το αυτό δένδρο, σύνολο της δημιουργίας. «Όταν ο άνθρωπος θέλησε να οικειοποιηθεί τα πράγματα του Θεού χωρίς το Θεό, πριν από τον Θεό και όχι κατά τον Θεό», και γεύτηκε από τους καρπούς του Δένδρου της Γνώσεως του Καλού και του Κακού, έμαθε να ξεχωρίζει το καλό από το κακό και υπέκυψε σε όλες τις αθλιότητες που αυτό επέφερε. Όχι μόνο ο Αδάμ, αλλά ολόκληρη η φύση παραδόθηκε δι ' αυτούς λεία στο θάνατο. Η χάρη του Αγίου Πνεύματος είχε πια χαθεί.

            « Παρ ' όλα αυτά, δίδασκε ο στάρετς, αυτό δεν σήμαινε πως το Πνεύμα αποτραβήχθηκε εντελώς από τον κόσμο. Παρά το έγκλημά του, ο Κάϊν μπόρεσε να καταλάβει τις θείες επιπλήξεις, ο Νώε μπόρεσε να συνομιλήσει με τον Θεό. Ο Αβραάμ είδε τον Θεό και «την ημέρα του» και χάρηκε . Το Άγιο Πνεύμα μίλησε δια των προφητών.

            Με μια δύναμη μικρότερη βέβαια απ' ό,τι στον εκλεκτό λαό, η παρουσία του Αγίου Πνεύματος εκδηλωνόταν αντιστοίχως και στους εθνικούς. Οι παρθένες - σίβυλλες προφήτευαν και φύλαγαν την αγνότητα τους για έναν άγνωστο Θεό.

            Χωρίς αυτή την άμεση γνώση της ενεργείας του Αγίου Πνεύματος, που διατηρήθηκε μέσα στην ανθρωπότητα, πως θα μπορούσαμε να ξέρουμε εάν είχε έλθει ο καιρός που η γυναίκα θα συνέτριβε την κεφαλή του όφεως, όπως είχε υποσχεθεί ο Θεός στον Αδάμ και την Εύα;
Ο Άγιος Συμεών αναγγέλλει πως με τη χάρη του Αγίου Πνεύματος αναγνώρισε το παιδίον ως τον Λυτρωτή Χριστό. Για να ολοκλήρωση το έργο της Λυτρώσεως, ο Κύριος μας μετά την Ανάσταση του, «ενεφύσησε» στους Αποστόλους και τους ξανάδωσε την ίδια πνοή ζωής, που ο Αδάμ είχε χάσει - την Χάρη του Αγίου Πνεύματος.

            «Πριν να ανεβεί προς τον Πατέρα, ο Χριστός υποσχέθηκε ότι θα στείλει στον κόσμο το Άγιο Πνεύμα, ως Παράκλητο, που θα διδάξει την αλήθεια στους Αποστόλους και στους διαδόχους τους και θα τους υπενθύμιζε όλα αυτά που είχε πει, όταν ήταν εδώ κάτω στη γη.
Ήλθε η Πεντηκοστή, και μαζί μ' αυτήν η Εκκλησία. Αυτή η ίδια η χάρη που χορηγείται από το πυρ του Αγίου Πνεύματος μας δίνεται μέσα στο μυστήριο του Βαπτίσματος. Επισφραγίζεται δια του μυστηρίου του ελαίου που δίδεται με το άγιο χρίσμα στα μέλη του σώματος μας και κατά το οποίο ο ιερεύς επαναλαμβάνει: «Σφραγίς δωρεάς Πνεύματος Αγίου».

Άρα λοιπόν, ρώτησε ο στάρετς, σε τι άλλο βάζουμε τις σφραγίδες μας παρά πάνω σε δοχεία που το περιεχόμενο τους είναι ιδιαίτερα πολύτιμο; Και τι μπορεί να ‘ναι πιο πολύτιμο από τα δώρα του Αγίου Πνεύματος, που δεχόμαστε μέσα στο μυστήριο του Βαπτίσματος;
Αυτή η χάρη, που την δεχόμαστε με το Βάπτισμα, είναι τόσο μεγάλη, τόσο σημαντική για τον άνθρωπο, που δεν του αφαιρείται ακόμη και αν γίνει αιρετικός. Αν δεν αμαρτάναμε ποτέ μετά το βάπτισμα μας, θα είμαστε υπηρέτες του Θεού άγιοι και άσπιλοι. Τα δυστύχημα είναι, ότι εμείς προχωρώντας στην ηλικία δεν αυξάνουμε «σοφία και ηλικία» (Λουκ. 2, 52), όπως έκανε ο Κύριος μας Ιησούς Χριστός, αλλά αντίθετα φθειρόμαστε όλο και περισσότερο και γινόμαστε αμαρτωλοί, απεχθώς μάλιστα αμαρτωλοί, αφού χάσαμε τη χάρη που είχαμε δεχθεί στην αρχή. Αν παρ ' όλα αυτά ο αμαρτωλός άνθρωπος αποφασίσει να ξαναγυρίσει στον Θεό ακολουθώντας την οδό της μετανοίας, πρέπει να εξάσκηση τις αρετές, τις αντίθετες προς τα αμαρτήματα που είχε διαπράξει. Θα ξαναβρεί τότε μέσα του το Άγιο Πνεύμα να ενεργή και να θεμελιώνει τη Βασιλεία του Θεού. Γιατί δεν ελέχθη μάταια: «Ἡ Βασιλεία τοῦ Θεοῦ ἐντός ὑμῶν ἐστιν» ( Λουκ. 17, 21).

Ειρήνης Γκοραΐνωφ, Ο Άγιος Σεραφείμ του Σαρώφ,  εκδ . Τήνος, Αθήνα, μτφρ . Π. Κ. Σκουτέρη www.apostoliki-diakonia.gr

Δεῦτε λαοί, τὴν τρισυπόστατον Θεότητα προσκυνήσωμεν, Υἱὸν ἐν τῷ Πατρί, σὺν ἁγίῳ Πνεύματι· Πατὴρ γὰρ ἀχρόνως ἐγέννησεν Υἱόν, συναΐδιον καὶ σύνθρονον, καὶ Πνεῦμα ἅγιον ἦν ἐν τῷ Πατρί, σὺν Υἱῷ δοξαζόμενον, μία δύναμις, μία οὐσία, μία Θεότης, ἣν προσκυνοῦντες πάντες λέγομεν· Ἅγιος ὁ Θεός, ὁ τὰ πάντα δημιουργήσας δι' Υἱοῦ, συνεργίᾳ τοῦ Ἁγίου Πνεύματος, Ἅγιος ἰσχυρός, δι' οὗ τὸν Πατέρα ἐγνώκαμεν, καὶ τὸ Πνεῦμα τὸ Ἅγιον ἐπεδήμησεν ἐν κόσμῳ, Ἅγιος ἀθάνατος, τὸ Παράκλητον Πνεῦμα, τὸ ἐκ Πατρὸς ἐκπορευόμενον, καὶ ἐν Υἱῷ ἀναπαυόμενον, Τριὰς ἁγία, δόξα σοι.