ΑΠΟ ΤΟ ΧΘΕΣΙΝΟ ΜΑΣ ΚΥΚΛΟ (21/04/'19)

Η ΔΥΣΠΙΣΤΙΑ, Η ΑΡΝΗΣΗ, Η ΠΡΟΔΟΣΙΑ

       Ο απόστολος Θωμάς ήταν άνθρωπος που σκεπτόταν, ζύγιζε τον κάθε λόγο του,  πίστευε αληθινά τον Κύριο του και Θεό μας, Τον ακολούθησε σ’ όλες τις περιοδείες, σε όλα τα κηρύγ­ματα, σε όλα τα θαύματα, σε όλη τη διαδρομή της δράσης Του.

Ο ι. Χρυσόστομος, πάντως, μπαίνει στη θέση του Θωμά και λέει: «Πώς θα κάνω να πιστέψουν οι άπιστοι αυτά τα οποία ούτε εγώ έχω παρακολουθήσει; Να πω στους Ιουδαίους και στους Έλληνες πως έχω δει τον Κύριό μου να Τον σταυρώνουν, όμως δεν Τον έχω δει να ανασταίνεται, αλλά μόνον άκουσα γι' Αυτόν; Και ποιος δε θα γελάσει με τα λόγια μου; Ποιος δε θα περιφρονήσει το κήρυγμα μου; Άλλο είναι η απαγγελία λόγων και άλλο η εμπειρία των πραγμάτων... Διότι κάθε λόγος γίνεται ισχυρός και βέβαιος, αν δεχθεί την συνηγορία από τα γεγονότα... Και κάθε λόγος που στερείται την από τα έργα μαρτυ­ρία εξαφανίζεται στον αέρα. Και ο ιερός υμνογράφος θα αναφωνήσει: «Ὦ! Καλή ἀπιστία τοῦ Θωμᾶ βεβαίαν πίστιν ἐγέννησεν».

       Και στην σημερινή εποχή, υπάρχουν διαφορετικοί χαρακτήρες, άρα διαφορετικοί είναι οι τρόποι αναζήτησης της αλήθειας και οι απα­ντήσεις των ανθρώπων. Ο ένας πιστεύει αμέσως και αυθόρμητα, ο άλ­λος θέλει να μελετήσει, να ερμηνεύσει, για να πεισθεί. Η Εκκλησία μας δεν εμποδίζει την έρευνα, αφού, όπως γνωρίζουμε, ο ίδιος ο Κύ­ριος έδειξε, με το παράδειγμα Του, ότι δέχεται την έρευνα. Εκείνο που, πολλές φορές, ακούγεται να λέγεται ειρωνικά από μερικούς «πίστευε και μη έρευνα», δεν είναι ορθόδοξο και δε γνω­ρίζουμε από ποιόν και πότε ειπώθηκε. Οι περισσότεροι άνθρωποι ισχυρίζονται πως πρέπει να δουν, για να πιστέψουν. Ως ένα βαθμό, έχουν δίκιο. Το παράδειγμα μας το δίνει ένας μαθητής που αγαπούσε πολύ το Δάσκαλο και που ο Δάσκαλος δεν αρνήθηκε να εμφανιστεί μπροστά του και να του προσφέρει τις πληγές Του, για να τις αγγίξει. Πολλοί τίμιοι και ειλικρινείς άνθρωποι, έπειτα από δραματική πάλη μέσα τους, είδαν το φως της αλήθειας και ομο­λόγησαν «ο Κύριος μου και ο Θεός μου». Αρκεί να μην «ψάχνουμε» συ­νεχώς και δεν καταλήγουμε , ούτε να καθόμαστε στον καναπέ μας και να λέμε: «ας έρθει μπροστά μου να Τον δω και να Τον πιστέψω», γιατί τότε βρισκόμαστε  σε πλάνη και πάντα θα περιπλανιό­μαστε και θα απομακρυνόμαστε από την αλήθεια και την ειρήνη.

            Ο ευσεβής και ενθου­σιώδης Πέτρος πέταξε τα δίχτυα από τους πρώτους και ακολούθησε το Χριστό πιστά, όταν Εκείνος τον κάλεσε να γίνει μαθητής Του. Αγάπησε τον Κύριο, και ξεχώρισε μεταξύ των άλλων μαθη­τών. Μάλιστα αξιώθηκε, μαζί με τους γιους του Ζεβεδαίου, να δει τη Μεταμόρφωση του Σωτήρος, την υψίστη αυτή εμπειρία, να δει το άκτιστο φως της θεότητας. Στην ερώτηση του Χριστού: «Εσείς, ποιός λέτε πως είμαι:», προτρέχει να απαντήσει πρώτος: «Εσύ είσαι ο Μεσσίας, ο Υιός του αληθινού Θεού».

Στο Μυστικό Δείπνο, δεν δέχεται να του πλύνει τα πόδια ο Διδάσκαλος. «Αν δεν σου τα πλύνω, δεν έχεις μέρος, μαζί μου, στη βασιλεία των Ουρανών. -Τότε, Κύριε, όχι μόνον τα πόδια, αλλά και τα χέρια και το κεφάλι μου να πλύνεις!» Λίγο αργότερα, όταν ο Κύριος αποκαλύπτει ότι θα κλονισθεί η πίστη όλων, ο ορμητικός Πέτρος διαβεβαιώνει ότι, κι αν οι άλλοι σκανδαλισθούν, εκείνος όχι... Στη Γεσθημανή κόβει το αυτί του δούλου, στη δίκη του Ιησού καταφέρνει, γεμάτος θλίψη και αγωνία, να μπει στο σπίτι του αρχιερέα, όπου δικαζόταν ο Χριστός, τον όποιο αρνείται τρεις φορές, για να μετανοήσει κατόπιν υποδειγματικά και να κλάψει πικρά, ενώ ο αναστημένος Κύριος, με την τριπλή ερώτηση «Σίμων Ἰωνᾶ, ἀγαπᾷς με;», τον αποκατέστησε (Ιωάν. κα’,15-17).

Μετά την Πεντηκοστή, αλλοιωμένος από τη θεία Χάρη, εκείνος πού είχε δειλιάσει μπροστά σε μία υπηρέτρια, δε φοβήθηκε να ελέγξει τους σταυρωτές του Κυρίου και να τους καλέσει σε μετάνοια, με απο­τέλεσμα, από το εμπνευσμένο κήρυγμα του, να πιστέψουν τρεις χιλιά­δες άνθρωποι (Πράξ. β’, 14-41). Με παρόμοιο ζήλο, θα συνεχίσει τη λαμπρή πορεία του και την πλούσια διακονία του, μέχρι το μαρτυρικό του θάνατο για την αγάπη του Χριστού. Αυτός ήταν ο Πέτρος: «το στόμα των αποστόλων, ο θερμός απόστολος» κατά τον ι. Χρυσόστομο.

Η άρνηση του Πέτρου σημαίνει πολλά για μας: Πόσες φορές δεν μας κυριεύει και εμάς η παγκάκιστη αμέλεια; Και ενώ ομολογούμε το Θεό με τα λόγια, τον αρνούμαστε με τα έργα, κάνοντας αντίθετα προς εκείνα που διατάζει; Κι αφού μιμούμαστε όλοι τον Πέτρο στην αμαρτία, ας τον μιμηθούμε και στη μετάνοια. «Η μεν προσευχή καταπραΰνει τον Θεό, που είναι οργισμένος, ενώ τα δάκρυα τον ανα­γκάζουν να ελεήσει» (άγιος Ιερώνυμος).   

 «Μετά τη βροχή, ο αέρας γί­νεται καθαρός και ξάστερος, και μετά τα δάκρυα, η ψυχή και ο νους γίνονται καθαρά και ξάστερα» (Χρυσόστομος). Ο απόστολος έγινε φω­τεινό παράδειγμα προς μίμηση. .Δεν υπάρχουν αναμάρτητοι άν­θρωποι αλλά μετανοούντες και αμετανόητοι. Με την ειλικρινή μετάνοια, ο άνθρωπος καθαρίζεται από τα αμαρτήματα και λαμβάνει την άκτιστη Χάρη. Δεν υπάρχει αμάρτημα, όσο βαρύ κι αν είναι, που να μπορεί να νικήσει την αγάπη και τη φιλανθρωπία του Θεού. Το μόνο αμάρτημα που δεν συγχωρείται είναι η βλασφημία κατά του Αγίου Πνεύματος, δηλαδή η αμετανοησία.

Έξι   μέρες πριν το Πάθος, η πόρνη, μυρώνει με πανάκριβο. μύρο τα πόδια του Χριστού. Ο Ιούδας λυπάται,   γιατί  η   Μαρία  χύνει   το. πανάκριβο μύρο, αυτός, όμως, δε λυπάται να προδώσει και να γίνει o ηθικός αυτουργός στο να χυθεί το πανάκριβο και ανεκτίμητο αίμα του Χριστού. Έτσι γίνεται φανερό τί υποκίνησε την προδοσία: Η φιλαρ­γυρία! Το πάθος αυτό τον είχε κυριεύσει, γι' αυτό πούλησε το Θεό ολόκληρο. Έδειξε αδιαφορία, αλλά το πάθος, όταν μένει απολέμητο, αποθηριώνεται, γίνεται τέρας, τρώει τον άνθρωπο. Θα μπορούσε να μιλήσει στον Κύριο γι' αυτό, να ζητήσει βοήθεια από τους συμμαθητές του. Όμως, αυτός απομονώθηκε ψυχικά και δεν μπόρεσε να φανερώσει τι του συνέβαινε, ώστε να εξομολογηθεί και να αποκαλύψει την αδυναμία του. Και όταν το κακό κρύπτεται, γίνεται καρκίνωμα κρυφό, στα βάθη των σπλάχνων μας, με αποτέλεσμα να νεκρώνει κάθε πνευματική ικμάδα και ζωή. Ο Ιούδας αντιμετώπισε, με ραθυμία, τις κακίες της ψυχής του, κι αυτές έγιναν ολέθρια πάθη που τον έπνιξαν.

  Όλα αυτά, βέβαια, τα άσχημα του Ιούδα τα χρησιμοποίησε ο Κύριος για το αγα­θό, υπέμεινε την προδοσία, για να λυτρώσει εμάς. Όπως οι κακοί κά­νουν κακή χρήση των αγαθών έργων του Θεού, έτσι και ο Θεός κάνει καλή χρήση των κακών έργων των κακών ανθρώπων.

  Στο Μυστικό δείπνο, βλέπει το Χριστό να πλένει τα πόδια των μαθητών, να λέει ότι ένας από εσάς θα με παραδώσει, κι ενώ ο Κύριος τα ξέρει αυτά, δεν τον αποκαλύπτει, δεν τον επιπλήττει, του φέρεται ευγενικά. «Προείπε την προδοσία, για να εμποδίσει την παρανομία. Την προείπε, χωρίς ν' αναφέρει το πρό­σωπο του προδότη, αλλά δεν μπόρεσε αυτό ν' αποτρέψει την παρανο­μία του μαθητή. Ποιος είδε τέτοια φιλανθρωπία Κυρίου; (Χρυσόστομος). Έπρεπε να γονατίσει και να ζητήσει συγγνώμη από το Σωτήρα, αλλά αυτός, αντίθετα, με σκληρή φωνή, φανέρωνε τη θρασύτητα της ψυχής του, λέγοντας: «Μήπως είμαι εγώ, Κύριε;» (Ματθ. κστ’, 25). «Πω-πω, αδιαντροπιά γλώσσας, πω-πω σκληρή ψυχή!... Ενώ ήταν λύκος, ως προς τις προθέσεις, απάντησε με τη φωνή των προβάτων» (Χρυσόστο­μος).

Ο Ιούδας θα συναισθανθεί το λάθος του, αλλά δε θα μετα­νοήσει.. Αναγνωρίζει την   αθωότητα του Ιησού, αλλά δε ζητά συγνώμη, άλλο μετάνοια κι άλλο μεταμέ­λεια. Η πραγματική μετάνοια χαρακτηρίζεται από την προσπάθεια για διόρθωση του κακού, ενώ η απλή μεταμέλεια είναι αλλαγή σκέψης, χω­ρίς καμία προσπάθεια διόρθωσης. Ο Ιούδας αναγνώρισε το λάθος του, αλλά δεν έκανε κάτι, για να το διορθώσει. Το ότι αυτοκτόνησε δείχνει ότι ο εγωισμός του, τώρα, λειτούργησε αυτοκαταστροφικά. Προφανώς έβαλε και ο διάβολος το χέρι του  και τον οδήγησε στην απελπισία. («Τό  ἁμαρτάνειν  ἐστίν  ἀνθρώπινον, τό ἀπελπίζεσθαι δαιμονικόν»).

Να εδραιώ­σουμε την πίστη μας –«μὴ ἰδόντες καὶ πιστεύσαντες»- στη βίωση της, να Τον αγαπήσουμε τόσο πολύ («φιλεῖς με;») για να αποφύγουμε την άρνηση και αν, τέλος, κάνουμε λάθη, να μην απελπιστούμε, μα να προστρέξουμε, μετανιωμένοι στην αγάπη και το έλεος Του.