Από το χθεσινό μας Κύκλο (04/11)

Η ΛΑΤΡΕΙΑ ΤΟΥ ΘΕΟΥ

«Πνεῦμα ὁ Θεός, καὶ τοὺς προσκυνοῦντας αὐτὸν ἐν πνεύματι καὶ ἀληθείᾳ δεῖ προσκυνεῖν» (Ιωάν. δ' 24)

Η θεία λατρεία παραμένει μοναδικό προνόμιο, μέσα σ' όλη τη Δημιουργία, του λογικού ανθρώπου. Μόνο ο άνθρωπος σ' οποιοδήποτε γεωγραφικό, ιστορικό, πολιτι­στικό, μορφωτικό χώρο κι αν ανήκει, σ' οποιαδήποτε ηλι­κία, φύλο ή φυλή, παρουσιάζει το φαινόμενο της λατρείας. Την κίνηση της ψυχής του προς τον Θεό. Την τάση της κοινωνίας με το θείο. Άλλοτε πιο έντονα, άλλοτε πιο άτονα, καμιά εποχή δεν ξεφεύγει από τον γενικό αυτόν κανόνα.

α) «Πνεῦμα ὁ Θεός».

 Η αληθινή λατρεία προϋποθέτει και αληθινή γνώση του Θεού. Αλλά, πλήρη και τελεία γνώση του Θεού δεν μπορούμε να έχουμε εμείς οι άνθρωποι, αφού ο Θεός είναι άπειρος και εμείς πεπερασμένοι. Ο Κύριος μέσα από αυτόν τον απλό και αποκαλυπτικό ορισμό, μάς πληροφο­ρεί, όχι τόσο τί είναι ό Θεός,  όσο τί δεν είναι. Μας βε­βαιώνει, ότι δεν είναι ύλη, δεν περιβάλλεται υλικό σώμα, δεν έχει ανάγκες, δεν υπόκειται στους φυσικούς νόμους. Ο Θεός είναι πνεύμα άπειρο, τέλειο, με απειροτέλειες ιδιότητες. Και ο Μ. Βασίλειος ε­ξηγεί: «Δεν είναι δυνατόν, όταν ακού­με περί πνεύματος να έχουμε την εντύπωση ότι πρόκειται για μια συγκεκριμένη φυσική οντότητα, που υπόκειται σε μεταβολές και αλλοιώσεις και είναι όλως διόλου όμοια με τα κτίσματα. Αλλά, προχωρώντας προς το ανώτατο σημείο της εννοίας (πνεύμα), είσαι υποχρεωμένος να καταλαβαίνεις, ότι πρόκειται για νοερά ουσία με άπειρη δύναμη, ως προς το μέγεθος απεριόριστη, χωρίς να μπορεί να μετρηθεί με τα χρόνια ή με τους αιώνες και η οποία είναι η αφθονία όλων των καλών.

β) «...ἐν πνεύματι καὶ ἀληθείᾳ δεῖ προσκυνεῖν».

Η θεία λατρεία πρέπει να είναι εναρμονισμένη προς την πνευματική φύση του Θεού και προς τις θείες Του ιδιότητες. «Λατρεύει τον Θεό «ἐν πνεύματι» εκείνος, που θυσιάζει όχι τα πρόβατα του, αλλά τον εγωισμό του- εκείνος που προσφέρει όχι χρυσά πολυκάνδηλα, αλλά την αγνή καρδιά του... Λατρεύει τον Θεό «ἐν ἀληθείᾳ» εκεί­νος ο οποίος, γνώστης της πανταχού παρουσίας Του, σκέ­πτεται και πράττει ως ενώπιον του Θεού- γνώστης της παντοδυναμίας Του, δεν χάνει ποτέ την ελπί­δα- γνώστης της δικαιοσύνης Του, με γαλήνη αποβλέ­πει στην εξέλιξη των γεγονότων της ζωής του και της Ιστορίας, γνώστης της αγιότητας Του με ζωή άγια να ευαρεστεί Αυτόν επιζητεί», σχολιάζει ό Κων. Καλλίνι­κος. Και προχωρεί: «Εις ουδέν ωφελεί αν έρχεσθε εις την εκκλησίαν έξ απλής συνήθειας. Εις ουδέν ωφελεί αν προσέρχεσθε εις την άγ. Κοινωνίαν άνευ της απαιτουμένης προπαρασκευής και χωρίς να σκεφτείτε, ότι τα άγια τοις αγίοις άρμόζουσιν... Εις ουδέν ωφελεί αν τρέχετε εις όλα τα κηρύγματα χωρίς να προσπαθείτε να συμβιβάσετε τον βίον σας με αυτά. Εις ουδέν ωφελεί αν ασπάζεσθε όλας τας εικόνας, χωρίς να προσπαθείτε να μιμηθείτε τους εικο­νιζόμενους. Εις ουδέν ωφελεί αν θυμιάζετε δις και τρις της ημέρας, ενώ εκ της ψυχής σας ανέρχονται δυσωδίαι...»